Katipler.Net Zabıt Katipliği Mülakatı Çalışma Notları 2013

9. Süleyman Demirel: 16 Mayıs 1993 – 16 Mayıs 2000 (1 dönem, Doğru Yol Partisi)

10. Ahmet Necdet Sezer: 16 Mayıs 2000 – 28 Ağustos 2007 (1 dönem, Bağımsız)

11. Abdullah Gül: 28 Ağustos 2007 – Halen görevde (Adalet ve Kalkınma Partisi)

1-Kurtarıcı İsa Heykeli – Brezilya
2-Manchu Pichu Şehri – Peru
3- Tac Mahal – Hindistan
4-Chicken İtza Piramidi – Meksika
5- Çin Seddi – Çin
6- Petra Antik Kenti – Ürdün
7- Colisseum – İtalya

Almanya : Berlin
Andorra : Andorra La Vella
Arnavutluk : Tiran
Avusturya : Viyana
Belarus : Minsk
Belçika : Brüksel
Bosna ve Hersek : Saraybosna
Bulgaristan : Sofya
BBritanya ve Kİrlanda : Londra
Çek Cumhuriyeti : Prag
Danimarka : Kopenhang
Estonya : Tailin
Finlandia : Helsinki
Fransa : Paris
Hırvatistan : Zagrep
Hollanda : Amsterdam
İrlanda Cumhuriyeti : Dublin
İspanya : Madrid
İsveç : Stockholm
İsviçre : Bern
İtalya : Roma
İzlanda : Reykjavik
KKTC : Lefkoşe
GKRY : Nicosia
Lettonya : Riga
Liechtenstein Prensliği : Vaduz
Litvanya : Vilnus
Lüksemburg : Lüksemburg
Macaristan : Budapeşte
Makedonya : Üsküp
Malta : Valletta
Moldova : Kişinev
Monako : Monako
Norveç : Oslo
Polonya : Varşova
Portekiz : Lizbon
Romanya : Bükreş
Rusya Federasyonu : Moskova
San Marino Cumhuriyeti : San Marino
Sırbistan-Karadağ : Belgrad
Slovakya : Bratislava
Slovenya : Ljubljana
Türkiye : Ankara
Ukrayna : Kiev
Yunanistan : Atina

-İlk hava şehidimiz Fethi Bey’dir.
-İlk Türk uçağı Mavi Işık’tır(Kayseri/1979)
-Dünyanın ilk ve tek cellat mezarı İstanbul Eyüp’te yer alır.
-Nargile Osmanlı’ya ilk olarak Yavuz Sultan Selim zamanında Hindistan’dan getirildi.
-Yerleşim yerine yapılan ilk baraj Denizli Gökpınar Barajı’dır.
-Türkiye’de ilk nüfus sayimi 1927 yılında yapıldı.
-En fazla yağış alan ilimiz Rize’dir.
-TBMM’nin ilk baskani Fethi Okyar’dir.
-Ilk basbakanimiz Ismet Inönü’dür.
-En büyük adamiz Gökçeada’dir.(Çanakkale)
-Ingilizce ile egitime baslayan ilk Türk okulu Ankara TED Koleji’dir.(1954)
-Türkiye’de özürlülere yönelik ilk otel Antalya’da hizmete girmiştir
-Türkiye’nin ilk özel hayvanat bahçesi Bogaziçi Hayvanat Bahçesi’dir.(Izmit-Darica)
-Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk anayasası 1924 anayasasıdır.
-Türkiye’nin en çok otel bulunan yeri Eminönü’dür.
-Türkiye’de feribot ile taşımacılık yapılan tek göl Van Gölü’dür.
-Kıbrıs Barış Harekatı esnasında uçaklarımızın yanlışlıkla vurduğu gemimiz Kocatepe’dir.
-Türkiye’nin ilk kadın bakanı Türkan Akyol’dur.
-İlk şah tuğrası Yavuz Sultan Selim’in tuğrasında görülmeye başlanmıştır.
-İlk Türkçe ezan İstanbul Fatih Camii’nde okundu.
-Türkiye’nin ilk televizyon yayını İstanbul’dan yapıldı.
-Cumhuriyet döneminde kurulan ilk muhalefet partisi Terakkiperver Cumhuriyet Fırka’sır.
-Türkiye’de ilk politika okulu Nazif Ülken tarafından kurulmuştur.
-Türkiye’de en fazla milletvekili seçilen İsmet İnönü’dür.(14 defa)
-Ramazan çadırı ilk kez 1995 yılında Üsküdar Belediyesi tarafından kuruldu.
-Cumhuriyet tarihinin en uzun süreli azınlık hükümeti Anasol-D hükümetidir.
-Türkiye’deki ilk mali kurum Emniyet Sandığı’dır.
-Türkiye’nin bilinen ilk erkek hemşiresi Murat Bektaş’tır.
-Türkiye’nin ilk haber ajansı Anadolu Ajansı’dır.(1920)
-Türkiye’nin ilk sınır ötesi harekâtı Kıbrıs çıkarmasıdır.
-Türkiye’de kurulan ilk parti C.H.P’dir.
-Latin alfabesine resmi olarak ilk geçen Türk devleti Azerbaycan’dır.
-Türkiye’nin en düşük gelir elde edilen ili Muş’tur.
-Yüzölçümü itibariyle en küçük komşumuz Ermenistan’dır.
-Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin ilk başkanı M.Kemal’dir.
-Türkiye’de baskı tekniğini ilk kez İbrahim Müteferrika kurmuştur.
-İlk TSE belgesi Yıldırım Bayezid devrinde çıkarılmıştır.
-Türkiye’nin en yüksek minaresi Selimiye Camisinde bulunur.
-Türkiye Cumhuriyeti devletini ilk kabul eden devlet Ermenistan’dır.
-Osmanlı Devleti’nin ilk bankası Banka-i Der Saadet’tir.(İstanbul Bankası)
-Türkiye’de ilk uçak fabrikası Kayseri’de açıldı.
-Kelaynak kuşları ülkemizde sadece Urfa’nın Birecik ilçesinde bulunur.
-En işlek kara sınırımız Yunanistan sınırıdır.
-Türkiye’de öldürülen ilk başbakan Nihat Erim’dir.
-Türkiye’de ilk İngilizce gazete İlknur Çevik tarafından çıkarılmıştır.
-Türkiye’nin ilk haber spikeri Zafer Cilasun’dur.
-Mallarda kalite arayan ilk millet Türkler’dir.
-Türkiye dışarıya ilk olarak G.Kore’ye asker göndermiştir.
-Türkiye’nin en eski şehri Hakkari’dir.
-Türkiye’de taşkömürünü ilk defa Uzun Mehmet bulmuştur.
-Konya Türkiye’nin en uzun karayolu ağına sahiptir.
-Türkiye’nin en kalabalık mezarlığı İstanbul Karacaahmet Mezarlığı’dır.
-Dünyada en fazla konuşulan diller sırasıyla şöyledir: Çince, Hintçe, İngilizce, İspanyolca ve Türkçe’dir.
-Türkiye’de ilk milletvekili seçimleri I.Meşrutiyet’de yapıldı.
-Ege Bölgesi’nde en uzun kıyılara sahip ilimiz Muğla’dır.
-Karadeniz’in en yüksek dağı Kaçkar Dağı’dır.
-Taşkömürü ilk defa Zonguldak’ta çıkarılmıştır.
-Türkiye’de petrol arama çalışmaları ilk defa İskenderun’da yapılmıştır.
-Türkiye’nin en zengin boksit yatakları Seydişehir’de bulunur.
-Türkiye’de heyelan en çok kış mevsiminde görülür.
-Türkiye’nin doğusu ile batısı arasında 76 dakikalık zaman farkı vardır.
-Türkiye’nin ilk turistik yerleşim yeri Çeşme’dir.
-Kümes hayvancılığı en çok Marmara Bölgesi’de farklıdır.
-Türkiye’nin en doğu ucunda Iğdır ili bulunur.
-Türkiye’nin çay yetiştirilen tek yöresi D.Karadeniz’dir.
-Türkiye’de rüzgarın en etkili olduğu yer İç Anadolu’dur.
-Türkiye’nin en az göç veren bölgesi Marmara Bölgesidir.
-Türkiye’nin en az ormana sahip bölgesi G.Anadolu Bölgesi’dir.
-İç Anadolu Bölgesi’nin en yüksek yeri Erciyes Dağı’dır.
-Ulaşım yapılabilinen tek akarsuyumuz Bartın Çayı’dır.
-Ülkemizde ilk dokuma fabrikası Nazilli’de açılmıştır.
-Ülkemizde ilk şeker fabrikası Uşak’ta açılmıştır.
-Ülkemizde ilk demir-çelik fabrikası Karabük’te açılmıştır.
-Kayısı,fındık,çay üretiminde ülkemiz ilk sırada yer alır.
-Dünya bor rezervlerin %70′i ülkemizde yer alır.
-Ülkemizde ipek böcekçiliği en fazla Marmara Bölgesi’nde yapılır.
-Türkiye’nin en fazla kara sınırı Suriye ile(877),en az kara sınırı ise Nahçıvan iledir(10)
-Ege kıyıları en uzun kıyımızdır.
-Ülkemizin en büyük gölü Van Gölü’dür.
-Türkiye’nin en uzun akarsuyu,Kızılırmak’tır.
-Zonguldak kömür yatakları birinci zamanda oluşmuştur.
-Çanakkale ve İstanbul boğazları dördüncü zamanda oluşmuştur.
-Kıyılarımıza en yakın ada Midilli Adası’dır.
-Türkiye dışında Türk bayrağının dalgalandığı tek kale Caber Kalesi’dir

DÜNYA’NIN EN’LERİ:
Dünyanın en yüksek şelalesi: Angel-Venezuela–1.000 m.
Dünyanın en büyük nehri: Nil-Afrika
Dünyanın en yüksek dağı: Everest-Asya–8.848 m.
Dünyanın en büyük çölü: Büyük Sahra Çölü-Orta/Kuzey Afrika
Dünyanın en büyük yanardağı: Tambora-Endonezya
Dünyanın en büyük mağarası: Carlsbad Mağarası-New Mexico, ABD
Dünyanın en büyük gölü: Hazar Denizi-Orta Asya–394.299 km²
Dünyanın en büyük adası: Grönland-Kuzey Atlantik–2.175.597 km²
Dünyanın en sıcak yeri: Al’Aziziyah-Libya–57,7 C
Dünyanın en soğuk yeri: Vostock II- -89,2 C
Dünyanın en kalabalık ülkesi: Çin–1.237.000.000 kişi
Dünyanın en geniş ülkesi: Rusya–10.610.083 km²
Dünyanın en küçük ülkesi: Vatikan–0.272 km².
Dünyanın en kalabalık şehri: Tokyo-Japonya–26.500.000 kişi
Dünyanın en uzun binası: Suyong Bay Tower-Pusan(Güney Kore): 88 kat 462 m.
Dünyanın en uzun demiryolu tüneli: Seikan-Japonya–53,9 km.
Dünyanın en uzun karayolu tüneli: St.Gotthard-İsviçre-16.4 km.
Dünyanın en uzun kanalı: Panama kanalı-Panama–81,5 km.
Dünyanın en uzun köprüsü: Akashi-Japonya–1.990 m.
Dünyada en çok konuşulan dil: Çince (mandarin)-885.000.000 kişi
Dünyanın en çok ülke ile sınırı olan ülke: Çin (15 ülke ile sınırı var)
Dünyanın en yüksek yerleşim yeri: Webzhuan, Çin-Deniz seviyesinden 5.090 m. Yukarıda
Dünyanın en alçak yerleşim yeri: Calipatria, Kaliforniya, ABD – deniz seviyesinin 54 mt. Altında
Dünyanın en uzun kesintisiz sınırı: ABD-Kanada sınırı.

1987′den 2013′e Anayasa değişiklikleri

Her darbe yönetiminde olduğu gibi 12 Eylül yönetimi de kendi hukuksal sistemini oluşturdu. Yapılan 1982 Anayasası, 7 Kasım 1982 tarihindeki halkoylamasında yüzde 91.17 ”Evet” oyuyla kabul edildi. Bu orana nasıl ulaşıldığı da tartışılagelen bir durum. Sonunda askeri yönetim tarafından yap(tır)ılan anayasa 9 Kasım 1982′de yürürlüğe girdi. Anayasa toplam 177 madde ve 16 geçici maddeden oluşuyordu. Eleştirilen çok yönü vardı, ancak maddeler kendi kendi bütünlüğü içinde ve öngörülen yapısal oluşum içinde düzenlenmişti.

Türkiye’de bugün yeni bir anayasa metni hazırlanıyor. Bu amaçla kurulan uzlaşma komisyonu, ilk değişikliğin 25. yıldönünde yeni bir anayasal metin ortaya koyma çabasında. Bu çabanın sonucu, sivillerin toplumsal uzlaşma kültürünün nereye kadar götürülebileceğinin de bir örneği olacak. Bugünkü çalışmaların sonunda ”toplumsal uzlaşı” mı ortaya konulacak, yoksa yeni bir ”anayasa tartşması” mı başlayacak, bunu zaman gösterecek.

1982 Anayasası’ndaki ilk değişiklik anayasanın kabulünden 5 yıl sonra yapıldı.14 Mayıs 1984 tarihinde TBMM’de kabul edilen bu değişiklik 17 Mayıs 1987′de Resmi Gazete’de yayımlandı. İktidarda ANAP vardı ve Başbakan Turgut Özal’dı.
Bu düzenlemeyle Anayasa’nın 67, 75. ve 175. maddeleri yeniden düzenleniyor, Geçici 4. madde ise yürürlükten kaldırılıyordu. 67. maddenin değiştirilmesiyle seçmen olma yaşı 21′den 19′a indirildi; 75. madde yeniden düzenlenerek milletvekili sayısı 400′den 450′ye yükseltildi.

Anayasa’daki 23 Temmuz 1995 tarihinde yapılan üçüncü değişiklik geniş kapsamlıydı. Anayasanın başlangıç metninin yanı sıra 33, 53, 67, 68, 69, 75, 84, 85, 93, 127, 135, 149. ve 171. maddeleri yeniden düzenlendi, 52. madde yürürlükten kaldırıldı.
Bu değişiklik kapsamında daha önce 19 olan seçmenlik yaşı 18′e indirildi. Siyasal partilerin yurt dışı faaliyetleri, kadın ve gençlik kolları gibi yan örgüt kurmalarını yasaklayan hükümler kaldırıldı. Yüksek öğretim elemanlarına, yasayla düzenlenecek çerçevede, siyasal partilere üye olabilme imkanı sağlandı. Yüksek öğretimde kurumlarındaki öğrencilere de siyasal partilere üye olma hakkı .

1987′deki değişiklikle 400′den 450′ye çıkarılan milletvekili sayısı bu kez 550′ye yükseltildi. ”Milletvekilliğinin nasıl sona ereceği” konusundaki tartışmalı hüküm yeniden düzenlendi. Yasama yılı başlangıcı Eylül ayından Ekim’e alındı. Anayasa’nın sendikalara siyasal faaliyet yasağını düzenleyen 52. maddesi yürürlükten kaldırıldı. Böylece, sendikacıların siyasal faaliyette bulunmalarının yanı sıra sendikaların ve siyasal partilerin birbirlerine destek vermesinin önündeki engel kaldırıldı.

Tarih 13 Ağustos 1999′yi gösteriyordu. Bu dönemde iktidarda DSP-MHP-ANAP koalisyon hükümeti vardı ve Bülent Ecevit başbakan koltuğundaydı.
1982 Anayasasına beşinci değişiklik yapıldı. Bu kez Anayasanın 47, 125. ve 155. maddeleri yeniden düzenlendi. 47. maddede yapılan değişiklikle ”özelleştirme” kavramı Anayasal güvenceye alındı. Bu kapsamda, kamu tüzel kişilerinin mülkiyetindeki işletme ve varlıkların özelleştirilmesine yönelik ilke ve yöntemlerin yasayla düzenleneceği hükme bağlandı.
Kamu hizmeti imtiyaz sözleşme ve şartlaşmalarında doğacak uyuşmazlıklarda da tahkim yolu açıldı.
Anayasanın 155. maddesinde değişiklik yapılarak, imtiyaz şartlaşma ve sözleşmeleri, Danıştay’ın inceleme yapacağı konular arasından çıkarıldı. Düzenlemeyle Danıştay bu durumlarda sadece görüş bildirebilecek konuma getirildi. Bu, 1924 Anayasası’nda benimsenen sisteme dönülmesi anlamına geliyordu.

Anayasada yapılan altıncı değişiklik 3 Ekim 2001 tarihini taşıyordu. AB müktesebatına uyum çalışmaları kapsamındaki bu düzelemeler, aynı zamanda Anayasada yapılan en kapsamlı değişiklik oldu. Bu çerçevede Anayasa’nın başlangıç metninin yanı sıra 13, 14, 19, 20, 21, 22, 23, 26, 28, 31, 33, 34, 36, 38, 40, 41, 46, 49, 51, 55, 65, 66, 67, 69, 74, 86, 87, 89, 94, 100, 118. ve 149. maddeler ile Geçici 15. maddesinde düzenlemeler yapıldı.
Değişiklikler kapsamında, gözaltına alma ya da tutuklanmada kişilerin hakim önüne çıkarılma süreleri AİHS’ne uyumlu hale getirildi. Şüphelilerin en geç 48 saatte, toplu işlenen suçlarda ise en çok 4 günde hakim önüne çıkarılması kuralı getirildi.
”Özel Hayatın Gizliliği” başlıklı madde yeniden düzenlendi. Bu kapsamda herkese, özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkı tanındı. Yazılı emir olmadıkça kimsenin konutuna girilemeyeceği, arama yapılamayacağı ve buradaki eşyaya el konulamayacağı anayasal kural olarak düzenlendi.
”Haberleşme Hürriyeti” başlıklı 22. maddede yeniden düzenlenerek, usulüne göre verilmiş hakim kararı ve yazılı emir olmadıkça, haberleşmenin engellenemeyeceği ve haberleşmenin gizliliğine dokunulamayacağı hükmü getirildi.

Düşünce ve ifade özgürlüğünün sınırları genişletildi. Milli güvenlik, kamu düzeni, kamu güvenliği ve bölünmez bütünlüğün korunması amaçlarıyla, düşünceyi açıklama ve yayma hürriyetinin sınırlanabileceği şartı Anayasa’ya konuldu.
Herkesin derneklere üye olma ya da üyelikten çıkma hürriyetine sahip olduğu yönündeki hüküm anayasa metnine konuldu. Toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleceklere izin almayı zorunlu tutan düzenleme kaldırıldı. Kanuna aykırı şeklide elde edilmiş bulguların delil kabul edilemeyeceği kuralı getirildi.
Kamulaştırmada, gerçek karşılıkların ödenmesi ve ödemede gecikme halinde faiz yönünden bireylerin zarara uğramamalarına ilişkin hükümler getirildi. Anayasanın 49. maddesinde yapılan değişiklikle devlete, çalışanların yanı sıra işsizleri de koruma görevi verecek şekilde düzenlendi. Asgari ücretin tespitinde, çalışanların geçim şartları ile ülkenin ekonomik durumunun gözönünde bulundurulması hükmü getirildi.
”Seçim kanunlarında yapılan değişiklikler, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanmaz” hükmü 67. madde metnine eklendi. Parti kapatmadaki 69. maddede düzenlenen ”odak olma” hali tanımlandı. Bir partinin temelli kapatılmasının, sadece Anayasa’nın 68/4. fıkrasındaki eylemlerin odağı haline gelmiş olması şartıyla mümkün kuralı getirildi. Temelli kapatılan bir partinin kurucularının ve her kademedeki yöneticilerinin 5 yıl süreyle yeni bir partinin kurucusu, yöneticisi ve deneticisi olamayacağı hükmü getirildi. Siyasi partiler için kapatmanın yanı sıra Hazine yardımından yoksun bırakılma yaptırımı da anayasla düzelemeye alındı.
Parti kapatma daha zor hale getirildi. Anayasa Mahkemesinin Anayasa değişikliklerinin iptali ve siyasi partileri kapatmada, 5′te 3 çoğunlukla karar vermesi kuralı konuldu.
Türk vatandaşlarına tanınan TBMM’ye dilekçe ile başvurma hakkı, karşılıklılık esası gözetilmek kaydıyla yabancılara da tanındı. Milli Güvenlik Kurulu bünyesine Başbakan yardımcıları ve Adalet Bakanı da dahil edildi; kurul kararlarının tavsiye niteliğinde olduğu metne işlendi.
Anayasa’nın geçici 15. maddesinin son fıkrası yürürlükten kaldırıldı.

10. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’in, anayasa değişikliği paketindeki milletvekillerinin özlük ve emeklilik haklarına ilişkin maddeyi referanduma götürme kararı aldı. 86. maddedeki bu düzenleme için 21 Kasım 2001 tarihinde yeniden Anayasa değişikliğine gidildi. Bu maddede değişiklik yapan yasa 1 Aralık 2001′de Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bu kapsamda, Sezer’in önceki değişiklik metnini referanduma götürme kararının konusu ortadan kaldırıldı.

Türkiye’de AK Parti iktidardaydı ve başbakan koltuğunun yeni sahibi Recep Tayyip Erdoğan’dı.
AB müktesebatına uyum düzenlemeleri kapsamındaki bir başka anayasa değişikliği paketi 7 Mayıs 2004 tarihinde kabul edildi. Anayasa’nın 10, 15, 17, 30, 38, 87, 90, 131. ve 160. maddelerinde değiştirlidi, 143. madde kaldırıldı.
Bu düzenlemeler kapsamında, kadınlar ve erkeklerin eşit haklara sahip olduğu, 10. maddede yapılan değişiklik ile Anayasa’ya konuldu. Devletin, bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlü olduğu da metinde yer aldı. Basın araçları anayasal koruma altına alındı. Anayasa’nın, 38. maddesinde yapılan yeni düzenlemeyle ölüm cezası kaldırıldı.
Temel hak ve özgürlükler konusunda uluslararası anlaşmalar ile kanunların çelişmesi durumundaki uyuşmazlıkta, hangisinin öncelikli olacağı anayasal düzenlemeye alındı. Bu kapsamda, Anayasanın 90. maddesine bir fıkra eklenerek, uyuşmazlıklarda, uluslararası anlaşma hükümlerinin esas alınacağı ilkesi getirildi.
YÖK’e Genelkurmay’dan temsilci verilmesi uygulamasına son verildi.
Anayasanın 160. maddesindeki ”Silahlı Kuvvetler elinde bulunan devlet mallarının TBMM adına denetlenmesi usulleri, milli savunma hizmetlerinin gerektirdiği gizlilik esaslarına uygun olarak kanunla düzenlenir” fıkrası metninden çıkarıldı.
1999′daki tümüyle sivil yargıçlardan oluşacak şekilde düzenlenen DGM’ler bu kez kaldırıldı.

1982 Anayasası’nda 31 Mayıs 2007 tarihinde yapılan 14. değişiklik de önemli düzenlemeler getiriyordu. Bu kapsamda, Anayasanın 77, 79, 96, 101. ve 102. maddeleri yeniden düzenlendi; Anayasaya Geçici 18. ve Geçici 19. madde eklendi.
Milletvekili seçiminin 5 yıl yerine 4 yılda bir yapılması öngörüldü. TBMM’nin, seçimler dahil yapacağı tüm işlerde, üye tamsayısının 3′te 1′i (184) ile toplanması kurala bağlandı. Meclis’in, Anayasa’da başkaca bir hüküm yoksa toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile karar vermesi, ancak karar yeter sayısının hiçbir şekilde üye tamsayısının 4′te 1′inin bir fazlasından az olamayacağı hükmü getirildi.
Cumhurbaşkanı seçiminde de köklü değişikliğe gidiliyordu. Cumhurbaşkanının 5+5 yıllık görev süresiyle ve halk tarafından seçilmesi kuralı getirildi. Bu seçimin nasıl yapılacağına ilişkin düzenlemeler ve buna ilişkin usul ve esasları düzenleme konusanda YSK’ya verilen yetkiler de anayasa değişikliğinde yer alıyordu.

Anayasa’daki 15. değişiklik 16 Ekim 2007′da gerçekleştirildi. Bu, bir bakıma, daha önceki değişiklik ve ardından oluşan yeni parlamentonun yeni cumhurbaşkanını seçmesiyle kaçınılmaz hale gelmişti. Bu kapsamda, ”Seçim kanunlarında yapılacak değişikliklerin 11. Cumhurbaşkanı seçiminde uygulanması”na imkan sağlayan Geçici 18. madde ile ”Cumhurbaşkanı seçimine ilişkin getirilen yeni kuralın 11. Cumhurbaşkanı seçiminde de uygulanmasını” öngören Geçici 19. madde Anayasa metninden çıkarıldı.

1982 Anayasası’nın 10. maddesi 9 Şubat 2008 tarihinde değiştirildi. ”Üniversitelerde türbanı serbest bırakan düzenleme” olarak da nitelenen değişiklik kapsamında, ”devlet organları ve idare makamlarının, bütün işlemlerinde olduğu gibi her türlü kamu hizmetlerinden yararlanılmasında kanun önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorunda olduğu” kurala bağlanıyordu. Anayasa 42. maddede yapılan değişiklikle ise yüksek öğretimde başörtüsünün serbest bırakılmasına ilişkin hüküm kabul edilerek, kanunda açıkça yazılı olmayan herhangi bir sebeple, kimsenin yüksek öğrenim hakkını kullanmaktan mahrum edilemeyeceği belirtildi.
Yapılan bu değişiklikler Anayasa Mahkemesi’nce iptal edildi

1982 Anayasası’nda yapılan 17. ve son değişiklik 7 Mayıs 2010 tarihli kanunla yapıldı. Bu düzenlemeler, 12 Eylül 1980 askeri müdahalesinin 30′uncu yılında halk oylamasına sunularak kabul edildi.
Bu değişiklikler 1982 Anayasası’nın 23 maddesi ile Geçici 15, 18 ve 19. maddelerini kapsıyordu. Anayasanın Geçici 15. Maddesi’nin yürürlükten kaldırılması 12 Eylül darbesi yöneticilerine yargı yolunun açılması anlamına geliyordu. Sendikal yaşam, ekonomi ve sosyal konulara ilişkin düzenlemeler Anayasanın 10, 20, 23, 41, 51, 53, 54, 74, 84, 94, 125, 128, 129, 144, 145, 146, 147, 148, 149, 156, 157, 159, 166. madelerini kapsıyordu.
Yapılan değişikliklerdeki bazı hükümler Anayasa Mahkemesince iptal edildi. Anayasa değişikliği ise 12 Eylül 2010 tarihinde halkoyuna sunuldu ve kabul edildi.
–
Kaynaklar: TBMM kayıtları, ”551.vekil” arşivi, süreli yayınlar

• 1-Osmanlı Devletinin yönetim biçimi 1876 anayasası öncesinde nasıldır? Mutlak monarşi

4-Egemenliğin millete ait olduğu,ilk kez hangi anayasa ile kabul edilmiştir?1921 Anayasası.

5-Laiklik ilkesi anayasamıza ilk kez ne zaman girmiştir? 1937(1924 anayasasında yapılan değişiklikle)

6-Devletin dini İslam’dır ibaresi ne zaman çıkartılmıştır?1928(1924 anayasasında yapılan değişiklikle)

8-Hangi hallerde ve kim tarafından seçimlerin ertelenmesine karar verilebilir? Savaş hali/TBMM

11-Meclis çalışmalarını hangi düzenlemeye bağlı olarak yürütür? Meclis iç tüzüğü

12-Yasama dokunulmazlığı kaldırılan milletvekili nereye müracaat edebilir? Anayasa mahkemesi

15-Türkiye’de yapılan seçimlerin denetimi ve gözetimini sağlayan kuruluş kimdir? Yüksek seçim kurulu

16-Ara seçimlere hangi hallerde gidilir? TBMM üyeliğinin %5’ini boşalması Bir ilin veya seçim çevresinin TBMM hiç üyesinin kalmaması.

17-Yasama dokunulmazlığını kaldıran karar organının adı nedir? Anayasa mahkemesi

18-Genel seçimlere ne kadar süre kala/ süre geçmedikçe ara seçim yapılamaz? 1 yıl kala/30 ay geçmedikçe

19-Milletvekilinin seçimden önce veya sonra işlediği ileri süren bir suç nedeniyle tutuklanamamasına,sorguya çekilememesine,yargılanamaması na ne ad verilir? Yasama dokunulmazlığı

20-Millet vekilliğini düşüren halleri maddeleyiniz? İstifa,**üm ve gaiplik, Milletvekili seçilmeye engel bir suçtan hüküm giyme, Mecliz çalışmalarına izinsiz ve özürsüz 5 birleşim günü katılmama, Milletvekilliği görevi ile bağdaşmayan bir işi sürdürmekte ısrar etme

21-TBMM’nin hükümeti denetleme yollarını yazynız? Soru,Gensoru,Meclis araştırması,Meclis soruşturması

22-Meclis denetim yollarından hangisi hükümetin siyasi sorumluluğunu doğurur? Gensoru ve meclis soruşturması

24-TMBB’yi doğrudan toplantıya çağırabilecek olan kişiler? Cumhurbaşkanı/Meclis başkanı

27-TBMM toplantı ve karar yeter sayısı hangisinde sırasıyla doğru verilmiştir? Meclisin 3/1 ile toplanır ve salt çoğunlukla karar verir.Ancak karar yeter sayısı meclis üye sayısının 4/1 altında olamaz.

28-Yürütme işlevini üstlenen kuruluşları yazınız? Cumhurbaşkanı/Bakanlar kurulu

29-“Meclis hükümeti sisteminden vazgeçilerek parlementer sisteme geçilmiş ve iki başlı yürütme biçimi benimsenmiştir.”yukarıdaki değişiklik hangi anayasayla yapılmıştır? 1924 Anayasası.

34-TBMM genel seçimlerinden önce çekilen bakanlar hangileridir? Adalet,İçişleri,Ulaştırma bakanlıkları

35-Devlet denetleme kurumu kime bağlıdır.Hangi alanları denetleyemez? Cumhurbaşkanlığına,Askeri ve Adli kurumları

36-Ulusal güvenlik politikaların oluşturulmasında hükümete yardımcı olan kuruluş? MGK(Milli Güvenlik Kurulu)

37-Bakanlıkla ilgili önemli bilgiler oluşturunuz? Başbakanın önerisi üzerine Cumhurbaşkanı tarafından atanır ve görevden alınırlar. Bakanlar kurulu oy birliği ile karar alır.
Bir bakan en fazla bir bakana vekalet edebilir. Yüce divana giden bakanın görevi sona erer. Gensoru yoluyla bakanların siyasi sorumluluğuna gidilebilir.

38-Kanun hükmünde kararname çıkarma kim tarafından kime verilir? TBMM tarafından Bakanlar kuruluna verilir.

39-Kanun hükmünde kararnameler genel olarak ne zaman yürürlüğe girer? Resmi gazetede yayımlandıkları gün.

40-Kuvvetler birliğini oluşturan unsurlar nelerdir?Ve kimler trf. Kullanılır? Yasama—TBMM Yürütme–Cumhurbaşkanı/Bakanlar kurulu Yargı—Bağımsız Türk mahkemeleri
41-Yüksek mahkemeleri yazınız? Anayasa mahkemesi,Danıştay,Yargıtay,As keri Yargıtay,Askeri yüksek İdare mahkemesi,uyuşmazlık mahkemesi. (Sayıştay/YSK Yüksek mahkeme değildir)

42-“Hakim ve savcılar azlolunamazlar,kendileri istemedikçe anayasada gösterilen yaştan öne emekliye ayrılamazlar”.Yukarıda anlatılan ilke nedir? Hakimlik teminatı

43-Hakim ve savcılar Yüksek kurulu başkanı aşağıdakilerden hangisidir? Adalet bakanı.

44-Hakim ve Savcılar Yüksek kurulu üyeleri-Adalet başkanı ve müsteşarı hariç-kim tarafından atanır?Ve üyelerinin görev süresi ne kadardır? Cumhurbaşkanı tarafından 4 yıl süreyle.

45-Kanun Hükmünde Kararnamelerin Anayasaya uygunluğunu kim yapar? Anayasa mahkemesi.

46-Anayasa mahkemesi tarafından sadece şekil yönünden denetlenir? Anayasa değişikliği.

47-Adliye mahkemelerince verilen karar ve hükümlerin temyiz mercii neresidir? Yargıtay.

48-İdari mahkemelerince verilen karar ve hükümlerin temyiz mercii neresidir? Danıştay

49-Askeri mahkemelerince verilen karar ve hükümlerin temyiz mercii neresidir? Askeri Yargıtay

53-Anayasa mahkemesi kararlarıyla ilgili birkaç not yazınız? İptal kararları geriye yürümez.
Anayasa mahkemesi kararları kesindir.devletin bütün kurumlarını ve gerçek/tüzel kişileri kapsar.
İptal edilen hükümler,iptal kararının resmi gazetede yayımlandığı tarihte yürürlükten kalkar.Anayasa mahkemesi iptal hükmünün gireceği tarihi ayrıca karalaştırabilir.Bu süre kararı Resmi gazetede yayımlandığı günden başlayarak 1 (Bir) yılı geçmez.
Anayasa mahkemesi bir hükmü iptal ederken kanun koyucu gibi hareket ederek,yeni bir uygulamaya yol açacak biçimde hüküm tesis edemez.

54-Yargıtay üyeleri kim tarafından şeçilir? Hakim ve Savcılar Yüksek Kurulu.

57-Vatandaş Kime denir? Türkiye’ye vatandaşlık bağı ile bağlı olan herkese vatandaş denir.

58-Bir siyasi partinin kapatılmasına neden olan yöneticiler kaç yıl ceza alırlar? 5

59-Siyasi partiler hangi mahkemenin kararıyla kapatılırlar? Anayasa mahkemesi.

60-Seçim dönemi dolmadan seçimlerin yenilenmesine karar verilerek yapılan seçime ne ad verilir? Erken seçim

61-Yüksek Seçim Kurulunun kararları aleyhine hangi mercie başvurulur? YKS karaları kesindir.Başvurulamaz…

62-Bir seçim döneminde en fazla kaç defa ara seçime gidilir?Koşulları nelerdir.2(iki)kez..Bir ilin veya seçim bölgesinin TBMM üyesi kalmaması.

63-Milletvekili tarafından yapılan kanun önerisine ne ad verilir? Kanun teklifi.

64-Bakanlar Kurulu tarafından yapılan kanun önerisine ne ad verilir? Kanun tasarısı.

65-hükümet olmayan,mecliste temsil olunan partilerden en fazla milletvekiline sahip partiye ne ad verilir? Ana muhalefet partisi.

66-Birden fazla partinin bir araya gelerek hükümet kurmalarına ne ad verilir? Koalisyon.

68-Milletvekilleri hangi sosyal güvenlik kurumuna tabidir? T.C Emekli Sandığı

69-Milletvekiline sağlanan mali imkanların tamamı hangi şıkta verilmiştir? Ödenek-yolluk-emeklilik imkanı.

70-Henüz kanunlaşmamış kanun tasarısının ömrü ne kadardır? Hükümetin ömrüyle sınırlıdır.

71-Anayasamıza göre kanun hükmünde kararname hangi nitelikleri taşımalıdır? Önemli olma,kısa süreli olma,Zorunlu olma ve sosyal/eko.haklarla ilgili olma.

72-Anayasamıza göre doğrudan iptal davası açabilme hakkı kimlere
aittir? Cumhurbaşkanı,İktidar ve ana muhalefet partisi.

73-Tüzükler hakkında kısa notlar yazınız? Kanunların uygulanmasını göstermek veya emrettiği işleri belirtmek, Kanunlara aykırı olamazlar, Danıştay’ın incelemesinden geçerler, Bakanlar kurulunca çıkarılır.

74-Yönetmelik çıkarma yetkisi sadece kime aittir? Kamu tüzel kişiliğine sahip olan kurumlar.

75-Cumhurbaşkanına ilk kez 1982 anayasasıyla hangi değişiklik getirilmiştir? Başbakanını önerisi üzerine bakanların görevine son vermek, Cumhurbaşkanının dışarıdan seçilmesine olanak sağlanması.

76-Sosyal düzen kuralları nelerden oluşmaktadır? Hukuk,gelenek-görenek,Din kuralları,ahlak kuralları,Görgü kuralları.

76-Hukukun diğer sosyal kurallarından temel farkı nedir? Yaptırımı devlet zoruna dayanması-Kamu gücünü barındırması.

77-Bir kuralın hukuk niteliği taşıması için gerekli olan üç şey nedir? Yazılı,sürekli,genel olması gerekir.

78-Kurallar hiyerarşisinin en üst sırasındaki norm hangisidir? Anayasa daha sonra kanun,KHK,tüzük,yönetmelik.

80-Bölge idare mahkemesi hakkında kısa notlar tutunuz? Adalet bakanlığınca kurulur.İdare ve vergi mahkemesinin tek hakimle verdiği kararlara karşı yapılan itirazları kesin olarak karara bağlar.
81-Ceza mahkemeleri genellikle hangi davalara bakmaktadır? Dolandırıcılık,Hırsızlık,Yaral ama ve Cinayet.

82-Yetkili bir makam tarafından olan ve hala yürürlükte bulunan hukuk kurallarının tümüne ne ad verilir? Pozitif Hukuk.

84-1982 anayasasına göre değiştirilemeyecek hükümler nelerdir? Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir.
Atatürk milliyetçiliğine bağlı,insan haklarına saygılı,Laik,demokratik,soysa hukuk devletidir. Milli marşı İstiklal Marşıdır. Başkenti Ankara,Dili Türkçe’dir

86-1982 anayasasında temel hak ve hürriyetlerin sınırlandırılmasında dikkate alır? Milletlerarası hukuktan doğan yükümlülüklerin ihlal edilmemesi, **çülülük ilkesi,
Demokratik toplum düzenin gerekleri, Anayasanın sözüne ve ruhuna aykırı olmaması.

88-Hangileri KHK ile düzenleme imkanı yoktur? Bütçe,Temel haklar,Kişi hakları,Siyasi haklar.

89-Yasama dokunulmazlığının kaldırılması ve üyeliğin düştüğüne dair meclis kararının iptali Anayasa mahkemesinden ne kadar süre içinde istenebilir? Bir hafta (7 gün)

90-Kanun hükmünde kararnameler hangi anayasal düzenleme ile gelmiştir? 1961 Anayasasında 1971 değişikliğiyle.

91-Türkiye Büyük Millet Meclisi bir yasama yılında en fazla ne kadar tatil yapar? 3(Üç) ay.

92-Yasama organının bir konuyu araya işlem girmeksizin doğrudan doğruya düzenleyebilmesi hangisi ile ifade edilir? Yasama ilkelliği.

93-Siyasi partilerin mali denetimini ve temelli kapatılmasına kim karar verir? Anayasa mahkemesi.

94-Anayasa mahkemesini şekil bakımından iptal davası,değişikliğin yayını tarihinden itibaren kaç gün içinde alınabilir? 10 (On) gün içinde…

96-Hakimlik teminatının en önemli unsuru nedir? Hakimlerin azlolunmaması ilkesi.

97-Bir mahkemede görülmekte olan davanın karara bağlanmasının,karar etkisi olacak normun anayasaya uygun olup olmamasına bağlı olduğu durumda yapılan denetime ne ad verilir? Somut norm denetimi

98-Somut norm denetiminde Anayasa mahkemesinin ne kadar süre içinde karar vermesi gerekir? 5 (Beş) ay

99-Halkın doğrudan katılmasını sağlayan yönteme ne ad verilir? Referandum.

101-1982 Anayasasına göre,aşağıdakilerden hangisi TBMM’ye karşı,milli güvenliğin sağlanmasından sorumludur? Bakanlar Kurulu

102-1982 Anayasasında “Siyasi partiler,önceden izin almadan kurulurlar”hükmü hangi temel ilkenin bir gereğidir? Demokratik devlet

103-1982 Anayasasına göre TBMM’de aşağıdakilerden hangisinin gizli oyla yapılması zorunludur? Cumhurbaşkanın seçilmesi.

105-1982 Anayasasına göre Cumhurbaşkanının tek başına yapabileceği işlemlerin yargısal denetimi ile ilgili olarak ne söylenebilir?Bu işlemlere karşı yargı yoluna gidilemez.

107-1982 Anayasasına göre,Cumhurbaşkanı tarafından hükümeti kurmakla görevlendirilen kişinin,mutlaka taşıması gereken koşul nedir? Milletvekili olması(Meclis üyeliği)

108-1982 Anayasasına göre açık olan bakanlıklarla izinli veya özürlü bakanlara kim vekalet eder? Bakanlardan biri.

109-Dilekçe hakkı nedir? Vatandaşların kendileriyle ilgili dilek ve şikayetleri hakkında yetkili makamlara ve TBMM’ye yazı ile başvurma hakkıdır.

110-Köyde bulunan bütün seçmenlerin bulunduğu kurula ne ad verilir? Köy derneği.

111-Emlak vergisi veya veraset ve intikal vergisinin aşırı ölçüde yükseltilmesi,aşağıdaki temel hak ve özgürlüklerinden hangisini kısıtlar? Emlak,arsa,konut taşınmaz mallar olup,Mülkiyet hakkını kısıtlar.

112-Parlementer sistemin ayrıcı bir özelliğini yazınız? Yürütme organının yasama organından kaynaklanması ve ona karşı sorumlu olması.

113-1982 Anayasasında yer alan ”Türkiye Devleti ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür ”hükmü hangisinin doğal sonucudur. Milli egemenlik.

115-1982 Anayasasına göre Cumhuriyetin nitelikleri nelerden oluşur? İnsan haklarına saygılı,Laik,Demokratik,sosyal hukuk devleti.

116-Türk vatandaşlığını kanıtlamada kullanılabilecek belgeler nelerdir? Nüfus cüzdanı,Nüfus kayıtları,pasaport,pasavan ve ehliyet.

117-Bir kimsenin kendi şahsına ve malına yapılan ve halen devam eden hukuka aykırı bir saldırıyı önlemek için yaptığı karşı saldırı niteliğindeki eyleme ne ad verilir? Meşru müdafaa.

118-Türkiye’nin taraf olduğu Milletler arası sözleşme çerçevesinde hangi kurumun zorunlu yargı yetkisini kabul etmiştir? Avrupa İnsan Hakları mahkemesi.

119-1982 Anayasasına göre savaş,seferberlik,sıkıyönetim ve olağanüstü hallerde milletlerarası hukuktan doğan yükümlülükler ihlal edilmek kaydıyla aşağıdaki temel hak ve hürriyetlerden hangisinin kullanılması durdurulamaz? Vicdan hürriyeti
ali konferansı başladı. Yaklaşık 200 ülkeden temsilciler, iklim değişikliği ile mücadele yollarını görüşmek üzere Endonezya’nın Bali kentinde biraraya geldi.
Birleşmiş Milletler’in öncülüğünde bugün başlayan iki haftalık toplantıda, geçerlik süresi 2012 yılında dolacak olan Kyoto Protokolü’nün yerini alacak yeni bir anlaşma için müzakere çerçevesi ve takvmi belirlenmesi öngörülüyor.

Adli sicil kaydı: Kesinleşmiş mahkumiyet kararlarını gösterir kayıt.
Aleniyet: Açıklık, izlenebilirlik.

Ara karar: Son hüküm olmayıp hükme giden yolda verilen ara, yardımcı kararlar.

Arama (Önleme araması): Suçun işlenmeden önceki aşamasında idarece
yürütülen arama biçimi.

Ayırma (Davaların ayrılması): Fiili ya da hukuki bağlantısı olmayan veya birisi
hakkında verilecek kararın diğer davayı etkilemeyeceği durumlarda
davaların ayrılarak yürütülmesi.

Bağlantı (Davalar arası): İrtibat, bir dava hakkında verilecek karar diğerini
etkileyebilecek durumda olması.

Beraat: Suçlu bulunmama hali, başlangıçtan beri kirlenmemiş olma.
Bihakkın (Tahliye): Şart olmaksızın, hakkıyla cezasını çekmiş, tüketmiş olma.

Birleştirme (Davaların birleştirilmesi): Aralarında bağlantı olan, biri hakkında
verilecek kararın diğer dava sonucu etkileyecek olması durumunda
her iki davanın birlikte yürütülmesi.

Bono: Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenen, alacağın miktarını, borçlusunu ve
ödenme zamanını gösteren belge.

Butlan: Hukuki işlemin hiç doğmamış sayılması, yok sayılması.
Cebri icra: Zorla yerine getirme.

Ceza fişi: Kesinleşen kararların türü ve miktarına ilişkin adli sicil (sabıka)
kayıtlarına işlemek üzere düzenlenen ve adli sicile sevkedilen evrak.

Ciro: Bir senet veya havalenin alacaklı tarafından diğeri namına çevrilmesi ile
üzerine buna dair şerh verilmesi.

Çağrı kâğıdı: Cumhuriyet Savcılığı aşamasında dinenmesi gereken şüpheli,
mağdur ve tanıkların gelmesini isteyen kağıt.

Daimi arama: Faili bulunamayan suçların araştırıldıkları dosyalara verilen isim.

Davaname: Cumuriyet savcısının konuyu ilgilendiren ancak ceza davası niteliği
taşımadığı için hukuk mahkemelerinde görülecek olan davayı açtığı
belge.

Açıklama: Özellikle mahkemeler, genel olarak da adliyelerin günlük
işleyişinde sıkca kullanılan hukuki terimlerden bir kısmı kitabın daha kolay
anlaşılması amacıyla listelenerek kısaca açıklanmaya çalışılmıştır. Terimlerin
açıklamaları Türk Dil Kurumu güncel türkçe sözlük ve çeşitli hukuk
sözlüklerinden yararlanılarak hazırlanmıştır.

Davanın kabulü: Dava dilekçesindeki istemi bütünü ile veya kısmen kabul eden
hukuk mahkemesi sonuç kararları.

Davanın reddi: Dava dilekçesindeki istemi bütünü ile veya kısmen reddeden
hukuk mahkemesi sonuç kararları.

Davetname: Çağırmaya yetkili makamların kişinin hazır olması bakımından
çıkarılan çağrı kağıdı.

Denetimli serbestlik: Cezaevine girmeksizin, dışarıda bazı kurallara uyma
zorunluluğu.

Disiplin hapsi: Yargılama sürecinde düzen bozuculara karşı , temyizi ve itirazı
kabil olmayan, şartla tahliyesi bulunmayan 4 günü geçmeyen
uslandırma amaçlı bir hapis türü.

Düplik: Davanın replik (cevaba cevap) yazısına karşı davalının vermiş olduğu
cevap; ikinci cevap.

Düşme kararı: Yürüme şartını kaybeden davaların görülemeyeceğine ve sükutuna
ilişkin karar.

El koyma: Suça konu veya delil niteliği olan eşya ve malın Cumhuriyet Savcılığı
ve mahkeme aşamasında alıkonulması.

Emanet: Alıkonulan eşya,mal veya paranın yargı kararı kesinleşinceye kadar
adliyede, Cumhuriyet Savcılığı bünyesinde bir deftere konularak
muhafazası.

Fezleke: Hülasa netice yazısı (soruşturma evrakının özeti), özel anlamıyla ağır ceza
mahkemesinin bulunmadığı ilçelerde meydana gelen olayların, ağır
ceza mahkemesi görev alanına girdiğinde, bütün deliler toplanarak
merkez Cumhuriyet Başsavcılıklarına gönderilen iddianame öncesi
sonuç yazısı.

Gaip: Yokluğu farzedilen kişi, bulunduğu yer bilinmeyen, yurt dışında olup da
getirilemeyen veya getirilmesi uygun olmayan kişi.

Gerekçeli karar: Duruşma bitiminde verilen son kısa hükmün gerektirici
sebeplerini içeren mahkeme kararı.

Görev: Kanunla tespit edilen ve bir mahkemenin yargılama alanını gösteren
terim.

Gözaltı: Ortaya çıktığı düşünülen bir suçun araştırılması, delillerin karartılmasının
engellenmesi ve kişinin sorgusu için şüphelinin savcı talimatı ile;
kanunda belirtilen sürece alıkonulması.

Haciz: Alacaklının talebi ve yasal koşulların oluşması halinde borçlunun malları
üzerine satılamaz şerhinin konulması ve gerekirse malın yed-i
emine teslimini gösteren hukuki tanım.

Hak düşürücü süre: Var olan bir hakkın kullanılmaması halinde belirli bir süre
sonunda bu kullanım hakkını düşüren süre.

Hak ehliyeti: Hukuki işlem yapabilme ehliyeti, alacak sahibi olma, borçlanabilme
yeteneği.

Hâkimin reddi: Yasada yazılı nedenlerle davaya bakması adaletin yerine
getirilmesini engelleyeceği düşünülen hâkimin davaya bakmamasını
talep etme.

Hapsen tazyik: Hapisle zorlama, hukuka aykırı hareket edeni uslandırma,
hukuka uymaya zorlama hapsi.

Harç: Resmi bir muamele başvurusu yapılırken ödenmesi gereken yasal meblağ.

Harç tahsil müzekkeresi: Kesinleşen kararlara ilişkin harçların tahsili için
maliyeye yazılan yazı kağıdına verilen ad.

Hukuki ihtilaf: İçerisinde suç barındırmayan, ceza soruşturmasına konu olmayan
çekişme.

Hukuki işlem: Yasadan kaynaklanan ve hukuk alanında sonuç doğuran işlemler.

Hükmen tutuklu (Hükümözlü): Hakkında ilk derece mahkemesinin mahkumiyet
kararı verdiği ve tutuk halinin devamına hükmettiği kişinin hukuki
durumu.

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması: Sanık hakkında 2 yıl ve daha az
mahkumiyet sözkonusu olduğunda ve yasal şartlar çerçevesinde;
verilen kararı açıklamadan sonuç doğurmayacak bir alana terk etme.

Hüküm fıkrası: Son kararın yer aldığı duruşma sonu yazılan bölüm.
İcra: Kanunen yükümlü olan tarafça yerine getirmesi gereken bir edimin veya
hareketin yerine getirilmemesi halinde; devlet gücü ile yerine
getirilmesi.

İddianame: Şüpheli hakkında mahkemeye sunulan ve cezaladırma talebini içeren
Cumhuriyet Savcılığı yazısı.

İncelenmeksizin ret: Esas incelemeye konu olamayacak başvurunun usuli yoldan
reddi.

İnfazın ertelenmesi: Belirli mahkumiyetlerin infazının, geçerli mazeret ve
koşulların varlığı halinde ileriye tehiri.

İsticvap: Bir tarafın kendi aleyhine olan belli bir (veya birkaç) vakıa hakkında
mahkeme tarafından sorguya çekilmesi.

İstinabe: Mahkeme mahallinde bulunmayan ve mahkemece dinlenmesi
gereken kişinin, yargılayan mahkemenin talebi ile oturduğu yer
mahkemesince dinlenmesi.

İtiraz: Yapılan bir hukuki işleme veyahut verilen bir karara karşı; kanunun
gösterdiği şekilde ikinci bir kez inceleme istemi.

İzalei şüyu (Ortaklığın giderilmesi): İştirak halindeki mülkiyetin paylaştırıması
işlemi.

Kalem: Mahkemeler ve Cumhuriyet savcılıklarının yazı işlerini yürüten birimi.

Kamu düzeni: Yasaların öngördüğü ve toplumun genelini ilgilendiren uyum hali.

Kanun yararına temyiz (Yazılı emir): Hukuka aykırı bir sonuç doğuran ancak
Yargıtay incelemesinden geçmeksizin kesinleşen hükümlerle ilgili
olarak Adalet Bakanlığı ile Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından
başvurulan bir kanun yoludur, amacı ise yanlış hukuki kararların
yerleşmesini ve örnek alınmasını engellemektir.

Karar düzeltme: Yargıtay ilgili dairesinin bozma veya onama kararından sonra;
açık bir hukuka aykırılık görüldüğünde son kez aynı daireden

Kararın tavzihi / açıklanması: Verilen kararda belirsiz hususların kararı veren
merci tarafından açıklığa kavuşturulması.

Katılan (Müdahil): Davada taraf olan ve yasanın dava taraflarına verdiği hakları
kullanan kişi.

Kayıt tashihi / düzeltmesi: Herhangi bir resmi kayıttaki yanlışlığın mahkeme
yoluyla düzeltilmesi.

Kesinleş(tir)me: Hukuki yolları tüketen bir yargı kararının sonuç doğurması için
mahkemece düşülen şerh.

Komisyon (Adli Yargı Adalet Komisyonu): Ağır ceza mahkemesi bulunan
yerlerde teşkilatlanan, başkanı Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu
(HSYK)nca atanan, bir üyesi Başsavcı, diğer üyesi ise yine HSYK’ca
belirlenen, personel işlerini yürüten kurul.

Konkordato: Dürüst borçlunun önerip de en az üçte iki alacaklısının kabulü
ve ticaret mahkemesinin onaması ile ortaya çıkan bir anlaşmayla,
alacaklıların bir kısım alacaklarından vazgeçmesi ve borçlunun da bu anlaşmaya göre kabul edilen borcun belli yüzdesini, tamamını ya da daha fazlasını, kabul edilen vadede ödeyerek borcundan
kurtulması.

Layiha: Herhangi bir konuda bir görüş ve düşünceyi bildiren yazı; tasarı.

Maddi hata: Esasa ilişkin olmayan, yazıda ve rakamda yanılgıyı gösterir hata.

Mahcuz (Hacizli): Üzerinde satılamaz şerhi bulunan menkul / gayrımenkul her
türlü eşya veya değer.

Mahsup: Daha önce tutuklu kalıp beraat eden kişinin bir sonraki eylemi sonucu
aldığı mahkumiyetten önceki tutukluluk süresinin düşülmesi; hesap
etmek, hesaba geçirmek.

Men’i müdahale: Bir gayrımenkulun haksız işgali halinde açılan dava ve sonuçta
verilen karar.

Mevcutlu: Kolluk tarafından bir soruşturma evrakı getirilirken, soruşturmaya
konu şahısların da birlikte getirilmesi.

Müdafi: Savunman, vekalet ilişkisi olmaksızın yasa gereği şüpheli ve sanığı
savunan avukata verilen yasal isim.

Müddetname: Hükümlünün cezasını formüle eden Cezaevine girilmesi ve
çıkılması gereken zamanla beraber, yasal ceza indirimlerini de konu
eden savcılık kâğıdı.

Müsadere: Kendiliğinden suç teşkil eden veya suçta kullanılan eşyanın zoralımı.

Replik: Davacının, davalının cevap layihasına (yazısına) karşı verdiği cevap;
cevaba cevap.

Savunma: Şüpheli veya sanığın üzerine atılı suç isnadına karşı, aleyhindeki
delilleri bertaraf etmek üzere kendisi ile fiil arasındaki ilişkiyi,
kendi görüşüyle ortaya koymak, kendi görüşüne ilişkin olarak delil
toplanmasını talep etmek.

Sorgu: Şüpheli veya sanığın hâkimce ifadesinin alınması ve soru sorulması.

Soruşturma: Savcılığın iddianamenin kabulü aşamasına kadar suç ve şüpheli
hakkında yaptığı incelemeler.

Soruşturma izni: Haklarında belirli durumlarda soruşturma amirin iznine tabi
kişiler hakkında verilen izin.

Suç eşyası: Suçta kullanılan veya kendiliğinden bulundurulması suç olan eşya.

Şartla salıverme: Cezasının bir kısmını çeken hükümlünün iyi hali gözetilerek,
geri kalan kısmını dışarıda geçirmesi ve bu sürede tekrar suç
işlememesi şartını içeren durumdur.

Tahliye: Haksız yere bir taşınmazı işgal eden kişinin devlet gücü ile taşınmadan
çıkarılması; hükümlü ve tutuklunun cezaevinden çıkarılması.

Talimat: Bir yer Savcılığı veya mahkemesinin diğer yer savcılık veya
mahkemesinden soruşturma veya dava için bir işlem yapması
istemi.

Tanık: Soruşturma veya dava konusu ile ilgili bilgisi olan ve dinlenmesine karar
verilen kişi.

Tedbir: Henüz kararı verilmeyen konularda ,dava sonuna kadar belirli önlemlerin
alınması.

Tevzii (bürosu): Dağıtma (Gelen evrak ve davayı ilgili birimlere dağıtan büro).

Tutuklama: Tedbir, soruşturma veya davanın daha selim yürümesi için hürriyetin
kısıtlanmasına ilişkin karar.

UYAP (Ulusal Yargı Ağı Projesi): Bütün adli işlemlerin elektronik ortamda
yapılarak muhafazasını sağlayan proje; bu projenin ardından ulusal
yarğı ağına verilen kısa isim.

Uzlaşma: Belirli bi edim karşılığı olarak veya olmayarak şüpheli ve mağdur
tarafın anlaşıp uzlaşması sonucu dava açılmaması veya düşmesi.

Vasıf: Suçun hangi kanun maddesini ihlal ettiğine ilişkin olan hukuki tabir;
nitelik.

Vasi: Vesayet atındakinin hukuki işlemlerini yapan, mahkeme kararı ile atanan
kişi.

Velayet (veli): Reşit olmayan çocuğun kanuni temsilcisi, kanuna göre anne ve
baba.

Yakalama emri: Çağrıldığı halde mahkemeye gelmeyen kişinin yakalanması için
çıkarılan karar.

Yargılamanın yenilenmesi: Kesinleşen bir yargı kararının, belirli şartların
varlığında tekrar görülmesi.

Yediemin: Birden çok kişi arasında hukuki durumu çekişmeli olan bir malın,
çekişme sonuçlanıncaya kadar emanet olarak bırakıldığı kimse,
güvenilir kişi.

Yemin: Tanıkların veya tarafların doğru söylediğine ilişkin bağlayıcı metni
tekrarlamaları.

Zamanaşımı: Kanunda öngörülen ve belirli koşullar altında geçmekle, bir hakkın
kazanılmasını, kaybedilmesini veya bir yükümlülükten kurtulmayı
sağlayan süre.

Zımni (Kabul, ret): Üstü kapalı, açık olmayan; ima yoluyla.
Zilyet(lik): Sahibi kendisi olsun olmasın bir malı kullanmakta olan, elinde tutan
kimse.

e) Yönetimi altında bulunan zabıt kâtipleri ve diğer memurları yetiştirmek.

f) Hukukî başvuru veya kanun yolları incelemesi için dosyayla ilgili gerekli işlemleri yapmak ya da yaptırmak.

g) Bilirkişilere fiziki ortamda teslimi gereken dosyalarla ilgili işlemleri yerine getirmek.

h) Harcın hesaplanması ve hukuk mahkemeleri veznesi bulunmayan yerlerde tahsiline ilişkin işlemleri yapmak.

ı) Dosyaya ait kıymetli evrak ve değerli eşyanın uygun yerde muhafazasını sağlamak.

l) Mevzuattan kaynaklanan veya hâkim tarafından verilen diğer görevleri yerine getirmek.

a) Duruşma ve keşiflere katılmak, hâkim tarafından yazdırılanlar ile doğrudan yazılmasına izin verilen beyanları tutanağa yazmak.

ç) Yargılaması devam eden dosyaları düzenli ve eksiksiz bir şekilde muhafaza etmek.

e) Tarafların dosyaları incelemesine nezaret etmek ve dosya inceleme tutanağını düzenlemek.

h) Mevzuattan kaynaklanan veya hâkim ya da yazı işleri müdürünün vereceği diğer görevleri yerine getirmek.

a) Kâtip tarafından hazırlanan ve duruşması yapılacak dosyaları incelenmek üzere duruşma gününden önce hâkime götürmek.

ç) Duruşmaya alınanların salondaki yerlerini göstermek ve buna uyulmasını sağlamak.

d) Yemin verilmesi ve kararın açıklanması başta olmak üzere, duruşma ve keşif esnasında izlenmesi gereken davranış kurallarını taraflara ve ilgililere açıklamak.

e) Müzekkereler ve tebligatların ilgili kurum ya da kişilere ulaşmasını sağlamak üzere posta ve zimmet işlemlerini yerine getirmek.

g) Hâkimin uygun bulduğu kişilerin dosyadan fotokopi almasına yardımcı olmak.

h) Arşive gitmesi gereken dosyalar ile arşivden çıkarılması gereken dosyalara ilişkin işlemleri yapmak ve arşivi düzenli tutmak.

ı) Fiziki ortamda sunulan evrakı en kısa sürede dosyasına düzenli bir şekilde takmak.

i) Hâkimin ve yazı işleri müdürünün vereceği diğer görevleri yerine getirmek.

b) Mübaşirin olmadığı ya da yetersiz kaldığı zamanlarda ona ait işleri yapmak ve yardımcı olmak.

c) Hâkimin ve yazı işleri müdürünün vereceği diğer görevleri yerine getirmek.

Hukuk Nedir: Toplum yaşamını düzenlemek için, uygulanması devlet tarafından yaptırıma bağlanmış kurallar bicimidir Veya Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım gücünü belirleyen YASALARIN bütünü

Kalem Hizmetlerinin Genel Esasları
Kalem hizmetlerinin yürütülmesi
Madde 5 – Kalem hizmetleri, ilgisine göre Cumhuriyet başsavcısı, mahkeme başkanı veya hâkimin denetimi altında, yazı işleri müdürünün yönetiminde kalemde görevlendirilen zabıt kâtipleri, memurlar ve mübaşirler tarafından yürütülür.
Gerektiğinde Cumhuriyet başsavcısı Cumhuriyet savcısına, mahkeme başkanı da üyelere, işbölümüne göre kalem hizmetlerinin yürütülmesinin denetlenmesinde görev verebilir.
İş bölümü
Madde 6 – Yazı işleri müdürü ilgisine göre Cumhuriyet başsavcısı, mahkeme başkanı veya hâkiminin onayını alarak yönetimi altındaki zabıt kâtibi ve memurlar arasında iş bölümü yapabilir. Bir zabıt kâtibine çok iş gelmesi hâlinde diğer zabıt kâtipleri ona yardım ederler. İşlerin birikmesinden kalemde görevli zabıt kâtipleri ile birlikte yazı işleri müdürü sorumludur.
Yetiştirme görevi
Madde 7 – Yazı işleri müdürü, yönetimi altında bulunan zabıt kâtipleri ve memurların yetiştirilmeleriyle de görevlidir.
Hâkim adayları ve avukat stajyerlerinin Cumhuriyet başsavcılığı ve mahkeme kalemlerinde çalıştırılması
Madde 8 – Hâkim adayları ve avukat stajyerleri, kalem işlerinde ilgisine göre Cumhuriyet başsavcısı, mahkeme başkanı veya hâkimin tensibi ile uygulama bilgilerini geliştirmek amacıyla çalıştırılabilir. Ancak, bir defa görmekle öğrenilebilecek işler devamlı yaptırılamaz.
İKİNCİ KISIM
Cumhuriyet Başsavcılığı Kalem Hizmetleri

Savcılıklarda Tutulacak defterler
Madde 9 – Cumhuriyet başsavcılıklarında aşağıda gösterilen defterlerin tutulması zorunludur:
a) Soruşturma defteri,
b) Kabahat eylemleri kayıt defteri,
c) Esas defteri,
d) İnfaz defteri,
e) Adlî kontrol kararlarının kaydına mahsus defter,
f) Hapis ile tazyik defteri,
g) Arama defteri,
h) İstinabe defteri,
i) Kitaplık defteri,
j) Muhabere defteri,
k) Zimmet defteri,
l) Suç eşyası esas defteri.

Savcılıkta Tutulan Defterlerin Tahsis Amacı ve Kullanılış Şekli
Soruşturma defteri
Madde 10 – Cumhuriyet başsavcılığına gelen tüm soruşturma evrakının kaydedildiği ve soruşturma evresinin işlendiği defterdir.
Soruşturma defteri; sıra numarası, mağdur veya şikâyetçinin adı ve soyadı, şüphelilerden her birinin kimliği, T.C. kimlik numarası, suçun nev’i, suçun haber alındığı tarih veya başvurma tarihi, tutuklama tarihi, tahliye tarihi, suç eşyası esas defteri numarası, soruşturma için evrakın adlî kolluğa veya diğer kolluk birimlerine gönderildiği ve gelip-gittiği tarihler, adlî kolluk veya diğer kolluk birimleri tarafından gönderilen soruşturma evrakının tarih ve sayısı ile birim adı, tekit tarihleri, davanın açıldığı tarih ve Cumhuriyet başsavcılığı esas defteri numarası, kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmişse tarih ve numarası ile suçtan zarar gören ile önceden ifadesi alınmış veya sorguya çekilmiş şüpheliye tebliği tarihi, bu karara itiraz edilmişse neticesi ve düşünceler sütunlarını ihtiva eder.
Kimlik bilgisi sütunlarına adres dışında varsa ev, iş, cep telefonu, faks numaraları ile elektronik posta adresinin de yazılması gerekir.
Mahkemelerce, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 170 inci maddesindeki unsurları içermeyen, ön ödeme veya uzlaşma usulü uygulanmaksızın kamu davası açılan iddianame ve soruşturma evrakının Cumhuriyet başsavcılığına iadesine karar verildiğinde yeni bir soruşturma numarasına kaydedilir, soruşturma defterindeki önceki numarasının düşünceler sütununa bu durum not edilir.
Kabahat eylemleri kayıt defteri
Madde 11 – Doğrudan veya herhangi bir ihbar veya şikâyet üzerine kabahat türünden eylem sebebiyle Cumhuriyet başsavcılığınca karar verilecek evrakın ve infaz işlemlerinin kaydedildiği defterdir.
Kabahat eylemleri kayıt defteri; sıra numarası, ihbar eden veya şikâyetçinin kimliği, kabahat eylemini işleyen kişinin kimliği, T.C. kimlik numarası, kabahat eyleminin türü, tarihi, uygulanan yaptırım, verilen karar ve tarihi, başvurma yolu tarihi ve neticesi, itiraz yolu tarihi ve neticesi, infaz için merciine gönderilme tarihi, infaz tarihi, kararı veren Cumhuriyet savcısının sicili ve düşünceler sütunlarını ihtiva eder.
Esas defteri
Madde 12 – Ceza davasının başlangıcından sonuna kadar takip ettiği safahatın kaydedildiği defterdir.
Esas defteri; sıra numarası, mağdur ve şikayetçinin adı ve soyadı, şüphelilerden her birinin kimliği, T.C. kimlik numarası, suçun nev’i soruşturma defteri sıra numarası, tutukluluk tarihi, tahliye tarihi, evrakın mahkemeye veriliş tarihi, kanun yolları işlemleri ve düşünceler sütunlarını ihtiva eder.
İnfaz defteri
Madde 13 – Mahkeme ilâmlarının düzenli ve aksamayacak bir şekilde infaz edilmesini sağlamak amacıyla tutulan defterdir.
İnfaz defteri; sıra numarası, hükümlünün kimliği, T.C. kimlik numarası, ilâmı veren mahkeme, ilâmın tarih ve numarası, ilâmın geldiği tarih, Cumhuriyet başsavcılığının esas numarası, hükmün özeti, evvelce gözaltında ve tutuklu kalmışsa giriş ve çıkış tarihleri, cezaevine girdiği tarih ve saat, cezaevinden çıktığı tarih ve saat, muhafaza tedavi ve tedbirin uygulanmaya başlandığı tarih, muhafaza, tedavi ve tedbirin sona erdiği tarih, ceza bildirme fişinin gönderildiği tarih, tali karar fişi, yerine getirme fişinin gönderildiği tarih ve düşünceler sütunlarını ihtiva eder.
Bir hüküm ile aynı şahsın hürriyeti bağlayıcı ceza ile adlî para cezasına ve güvenlik tedbirine hükmedilmesi hâlinde, bu cezalara ait ilâmlar ayrı ayrı numaralara kaydedilir.
İşin çok olduğu yerlerde adlî para cezasına dair ilâmlar için müstakil bir defter tutulabileceği gibi, 2253 sayılı Çocuk Mahkemelerinin Kuruluşu, Görev ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanuna, 4320 sayılı Ailenin Korunmasına Dair Kanuna, 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanuna, 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 32 nci maddesi, 50 nci maddesinin (1) inci fıkrasının (c), (d), (e) ve (f) bentleri ile (5) inci fıkrası, 51 inci maddesinin (4) üncü fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri, 53 üncü maddesinin (5) ve (6) ncı fıkraları, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 60 ıncı maddesi ve 203 üncü maddesinin (3) üncü fıkrasına göre verilen disiplin cezaları, tedbir niteliğindeki kararlar ile muayene ve tedavi kararları, dahili ve harici ilâmlar hakkında da müstakil bir defter tutulabilir.
Adlî kontrol kararlarının kaydına mahsus defter
Madde 14 – 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 109 ila 115 inci maddeleri gereğince verilen adlî kontrol kararlarının infazını takip amacıyla kaydedildiği defterdir.
Adlî kontrol kararlarının kaydına mahsus defter; sıra numarası, şüphelinin kimliği, T.C. kimlik numarası, kararı veren mahkeme, kararın tarih ve numarası, kararın özeti, kararın süresi, kontrol kararının sona erdiği tarih ve düşünceler sütunlarını ihtiva eder.
Hapis ile tazyik defteri
Madde 15 – 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre tahsili lazım gelen bilumum vergi, resim, harç ve para cezaları ile 2004 sayılı İcra ve İflâs Kanunu hükümleri uyarınca infaz edilmek üzere Cumhuriyet başsavcılığına gönderilen hapisle tazyik kararlarının kaydına mahsus defterdir.
Hapis ile tazyik defteri; sıra numarası, borçlunun kimliği, borç nev’i ve miktarı, hapis ile tazyik kararını veren merci, tarih ve numarası, tutulduğu tarih, tutukevine alındığı tarih, tutulacağı süre, salıverme tarihi ve düşünceler sütunlarını ihtiva eder.
Arama defteri
Madde 16 – Haklarında yakalama emri ile yokluğunda tutuklama kararı verilenlerle, zamanaşımına kadar aranmaları gereken şüpheli, sanık ve hükümlülerin aranmaları için ilgili mahkeme veya başka yer Cumhuriyet başsavcılıklarından gelen müzekkerelerin kaydedildiği defterdir.
Arama defteri; sıra numarası, evrakın geldiği tarih, evrakı gönderen daire, tarih ve numarası, aranan şahsın hüviyeti, suçun nev’i, şüpheli veya sanık ise suçun işlendiği tarih, tutuklama ve yakalama emri kararı varsa tarih ve numarası, hükümlü ise hükmün kesinleştiği tarih, cezanın nev’i ve miktarı, aranan şahsın yakalanması için yapılan muamele ve düşünceler sütunlarını ihtiva eder.
İstinabe defteri
Madde 17 – Başka yer Cumhuriyet başsavcılıklarının yaptıkları soruşturma ile ilgili olarak gönderilen talimatların alındığı ve gönderildiği tarihleri gösteren defterdir.
İstinabe defteri; sıra numarası, talimatın geldiği tarih, talimatı gönderen daire, tarih ve numarası, dinlenilmesi istenilenin adı ve soyadı, sıfatı, yapılması istenilen işlem, talimatın iade tarihi ve düşünceler sütunlarını ihtiva eder.
Kitaplık defteri
Madde 18 – Cumhuriyet başsavcılıklarına ve mahkemelere gönderilen kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer kitap ve dergilerin işlendiği defterdir.
Bu defter “Adalet Kütüphaneleri Yönetmeliği” hükümlerine göre tutulur.
Muhabere defteri
Madde 19 – Yukarıda gösterilen defterlere kaydı gerekmeyen ancak, Cumhuriyet başsavcılıklarından, mahkemelerden veya diğer mercilerden gelen veya bu mercilere gönderilen evrakın ve yazıların kaydedildiği defterdir.
Bu defterlere, soruşturma dolayısıyla muhtelif mercilere yazılan yazılarla onlara verilen cevaplar ve istinabe defterine kayıtlı işlere ait yazışmalar geçirilmez. Bunların zimmet defterine kaydı ile yetinilir.
Muhabere defterindeki kayıtlı yazıya gelen cevap ayrı bir kayıt işlemine tâbi tutulmaz. Sadece defterde aldığı numaranın karşısına geldiği işaret olunur.
Bakanlıkla olan yazışmalar ile faks, telgraf haberleşmesi için ayrı ayrı muhabere defteri tutulur.
İşin yoğun olduğu Cumhuriyet başsavcılıklarında, Bakanlık yazışmaları ile faks, telgraf haberleşmesi dışında kalan diğer yazışmalar için tek ve çift numaralar olmak üzere iki ayrı muhabere defteri tutulabilir.
Muhabere defteri; sıra numarası, evrakın tarih ve numarası, geliş ve sevk tarihi, evrakın özeti ve düşünceler sütunlarını ihtiva eder.
Zimmet defteri
Madde 20 – Cumhuriyet başsavcılıklarından muhtelif mercilere gönderilen evrakın kaydedildiği defterdir.
Zimmet defteri; sıra numarası, evrak numarası, gönderildiği daire, alındığı tarih, evrakı alanın adı ve soyadı, evrakı alanın imzası sütunlarını ihtiva eder.
Tutuklama, zorla getirme yazısı ile çağrı kağıdı için müstakil bir zimmet defteri tutulması zorunludur.
Suç eşyası esas defteri
Madde 21 – İspat aracı olarak yararlı görülen, suçta kullanılan veya suçun işlenmesi tahsis edilen ya da suçun işlenmesinde kullanılmak üzere hazırlanan, suçtan meydana gelen, üretimi, bulundurulması, kullanılması, taşınması, alınması ve satılması suç oluşturan eşya veya suçun konusunu oluşturan ya da suçun işlenmesiyle elde edilen maddî menfaatler ile bunların değerlendirilmesi veya dönüştürülmesi sonucu ortaya çıkan yahut bunların karşılığını oluşturan ekonomik mal varlığı değerlerinin (kazanç) kaydedildiği defterdir.
Bu defter “Suç Eşyası Yönetmeliği” hükümlerine göre tutulur.

Tutulacak dosyalar ve kartonlar
Madde 28 – Cumhuriyet başsavcılıklarında aşağıda gösterilen dosya ve kartonların tutulması zorunludur:
a) Soruşturma dosyası,
b) Kovuşturmaya yer olmadığına dair karar kartonu,
c) İddianame kartonu,
d) Kabahat eylemleri karar kartonu,
e) Görevsizlik ve yetkisizlik kartonu,
f) Fezleke kartonu,
g) İnfaza ara verme kartonu,
h) İş cetvelleri kartonu,
i) Teftiş tavsiye raporları kartonu,
j) Denetleme kartonu,
k) İstinaf kartonu,
l) Temyiz kartonu,
m) Adlî tebligat ve posta gönderilerine dair karton,
n) Değişik işler kartonu,
o) Otopsi kartonu.

Savcılık Dosya ve Kartonların Tahsis Amacı ve Kullanılış Şekli
Soruşturma dosyaları
Madde 29 – Her soruşturma evrakı için gününde ayrı bir dosya düzenlenir.
Kovuşturmaya yer olmadığına dair karar kartonu
Madde 30 – Cumhuriyet başsavcılıklarının soruşturma evresi sonunda verdikleri kovuşturmaya yer olmadığına dair kararların tarih ve numara sırasına göre saklandığı kartondur.
Bu kartona konulacak karar örneklerinde Cumhuriyet başsavcısı veya Cumhuriyet savcısının imzası ile Cumhuriyet başsavcılığı mührünün bulunması zorunludur.
İddianame kartonu
Madde 31 – Soruşturma evresi sonunda ilgili mahkemeye kamu davası açılmasına dair iddianamelerin tarih ve numara sırasına göre saklandığı kartondur.
Her mahkeme için ayrı bir iddianame kartonu tutulur.
Bu kartona konulacak iddianame örneklerinde Cumhuriyet başsavcısı veya Cumhuriyet savcısının imzası ile Cumhuriyet başsavcılığı mührünün bulunması zorunludur.
Kabahat eylemleri karar kartonu
Madde 32 – Cumhuriyet başsavcılıklarınca kabahat eylemleri hakkında verilen kararların tarih ve sıra numarasına göre saklandığı kartondur.
Bu kartona konulacak karar örneklerinde Cumhuriyet başsavcısı veya Cumhuriyet savcısının imzası ile Cumhuriyet başsavcılığı mührünün bulunması zorunludur.
Görevsizlik ve yetkisizlik kartonu
Madde 33 – Cumhuriyet başsavcılıklarınca verilen görevsizlik ve yetkisizlik kararlarının tarih ve numara sırasına göre saklandığı kartondur. İşin yoğunluğuna göre bu kartonlar ayrı tutulabilir.
Bu kartona konulacak karar örneklerinde Cumhuriyet başsavcısı veya Cumhuriyet savcısının imzası ile Cumhuriyet başsavcılığı mührünün bulunması zorunludur.
Fezleke kartonu
Madde 34 – Ağır ceza mahkemesinin görevine giren suçlar sebebiyle ağır ceza mahkemesi Cumhuriyet başsavcılığına gönderilen soruşturma evrakı için mülhakat Cumhuriyet başsavcılıklarınca düzenlenen fezlekelerin tarih ve numara sırasına göre saklandığı kartondur. Çocuk Mahkemeleri ile Fikrî ve Sınaî Haklar Mahkemesinin görevine giren suçlarla ilgili düzenlenen fezlekeler de bu kartonda saklanır.
Bu kartona konulacak fezleke örneklerinde Cumhuriyet başsavcısı veya Cumhuriyet savcısının imzası ile Cumhuriyet başsavcılığı mührünün bulunması zorunludur.
İnfaza araverme kartonu
Madde 35 – Cumhuriyet başsavcılarınca 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunun 16 ve 17 inci maddeleri gereğince mahkûmiyetlerin infazına ara verilmesi halinde bu kararların tarih ve numara sırasına göre saklandığı kartondur.
Bu kartona konulacak araverme kararları örneklerinde Cumhuriyet başsavcısı veya Cumhuriyet savcısının imzası ile Cumhuriyet başsavcılığı mührünün bulunması zorunludur.
İş cetvelleri kartonu
Madde 36 – Cumhuriyet başsavcılıklarından Bakanlığa gönderilen iş cetveli örneklerinin düzenli bir şekilde tarih sırasıyla konulduğu kartondur.
Teftiş tavsiye raporları kartonu
Madde 37 – Teftiş sonucunda düzenlenen tavsiye raporlarının saklandığı kartondur.
Denetleme kartonu
Madde 38 – İlgili kanunlar gereğince Cumhuriyet başsavcısı veya Cumhuriyet savcısının noterlik ve icra müdürlüğü işlemlerini denetlemeleri sonucunda düzenledikleri raporlar ile değişik tarihlerde kıdemli hâkim ile birlikte mahkeme yazı işleri müdürleri ile paraya vaziülyed tüm görevlilerin kasa hesaplarının tesbitine ilişkin tutanakların saklandığı kartondur.
Bu kartona konulacak rapor örneklerinde ve tutanaklarda Cumhuriyet başsavcısı veya Cumhuriyet savcısı ile kıdemli hakimin imzası ve Cumhuriyet başsavcılığı ile mahkeme mührünün bulunması zorunludur.
İstinaf kartonu
Madde 39 – Mahkeme kararlarının usul ve esas bakımından kanuna aykırı olduklarından bahisle, bu kararların Bölge Adliye Mahkemesi tarafından incelenmesi için Cumhuriyet başsavcıları veya Cumhuriyet savcılarınca ilgili mahkemeye verilen dilekçelerin bir örneğinin tarih ve numara sırasına göre saklandığı kartondur.
Bu kartona konulacak dilekçe örneklerinde Cumhuriyet başsavcısı veya Cumhuriyet savcısının imzası ile Cumhuriyet başsavcılığı mührünün bulunması zorunludur.
Temyiz kartonu
Madde 40 – Mahkeme kararlarının usul ve esas bakımından kanuna aykırı olduklarından bahisle, bu kararların Yargıtay tarafından incelenmesi için Cumhuriyet başsavcıları veya Cumhuriyet savcılarınca ilgili mahkemeye verilen dilekçelerin bir örneğinin tarih ve numara sırasına göre saklandığı kartondur.
Bu kartona konulacak dilekçe örneklerinde Cumhuriyet başsavcısı veya Cumhuriyet savcısının imzası ile Cumhuriyet başsavcılığı mührünün bulunması zorunludur.
Adlî tebligat ve posta gönderilerine dair karton
Madde 41 – PTT görevlisi tarafından imza ve mühür ile teslim alınan tebligat ve posta evrakına ait sevk irsaliyelerinin bir nüshası ile ödeme talimatının ve aylık posta gideri cetvelinin bir suretinin saklandığı kartondur.
Yargıtay’a ve Bölge Adliye Mahkemelerine giden dosyalar ile harici ilâmlar hakkında ayrı irsaliyeler düzenlenir ve bunlar ayrı kartonlarda muhafaza edilir.
Değişik işler kartonu
Madde 42 – Yukarıda sayılan kartonlara konulan işler dışında Cumhuriyet başsavcıları ve Cumhuriyet savcılarınca yapılan diğer işlemler ve kararların konulduğu kartondur.
Otopsi kartonu
Madde 43 – Cumhuriyet Başsavcılığınca yapılan otopsi sonucu düzenlenen rapor suretinin saklandığı kartondur.

Mahkemelerde Tutulacak defterler
Madde 46 – Mahkemelerde aşağıda gösterilen defterlerin tutulması zorunludur:
a) İddianamenin değerlendirilmesi defteri,
b) Esas defteri,
c) Karar defteri,
d) Duruşma günleri defteri,
e) Muhabere defteri,
f) İstinabe defteri,
g) Değişik işler defteri,
h) İstinaf defteri,
ı) Temyiz defteri,
i) Zimmet defteri.

Defterlerin Tahsis Amacı ve Kullanılış Şekli
İddianamenin değerlendirilmesi defteri
Madde 47 – İddianame ve soruşturma evrakının mahkemeye fiilen verildiği tarihten itibaren başlayıp mahkemece kabul veya 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 170 inci maddesindeki unsurları içermediği yahut ön ödeme veya uzlaşma usulü uygulanmadan kamu davası açıldığı gerekçesiyle Cumhuriyet başsavcılığına iadesine karar verildiği ana kadar, iddianame ve soruşturma evrakının kaydedilerek bekletildiği defterdir.
Mahkemenin iade veya kabul kararı bu deftere kaydedilir. Cumhuriyet başsavcısı veya Cumhuriyet savcısı bu defter numarası üzerinden iddianamenin iadesi kararına itiraz edebilir.
İddianamenin değerlendirmesi defteri; sıra numarası, Cumhuriyet başsavcılığı iddianame ve esas numarası, soruşturma evrakının geldiği tarih, karar tarihi, iade kararına karşı itiraz işlemleri, iade hâlinde Cumhuriyet başsavcılığına tevdi tarihi ve düşünceler sütunlarını ihtiva eder.
Esas defteri
Madde 48 – İddianamenin kabulü ile hükmün kesinleşmesine kadar tâbi olduğu kanunî işlemlerin işlendiği defterdir.
Esas defteri; sıra numarası, Cumhuriyet başsavcılığı esas numarası, mağdur ve şikâyetçinin adı ve soyadı, sanığın kimliği, T.C. kimlik numarası suçun nev’i, dosyanın geldiği tarih, tutuklama tarihi, salıverme tarihi, karar özeti ile tarih ve numarası, tarafların yokluğunda verilen hükmün tebliğ tarihi, itiraz işlemleri, dosyanın Bölge Adliye Mahkemesi veya Yargıtay’a gönderme tarihi, dosyanın Bölge Adliye Mahkemesi veya Yargıtay’dan geldiği tarih ve sonucu, ilâmın ve fişinin Cumhuriyet başsavcılığına tevdi tarihi, harç tahsil müzekkeresinin tevdi tarihi, ilâmat defteri numarası ve düşünceler sütunlarını ihtiva eder.
Karar defteri
Madde 49 – Mahkemelerden verilen kararların yazıldığı defterdir.
Karar defteri; karar numarası, karar tarihi, dosya esas numarası, kararı veren kurulun başkan ve üyeleri ile hâkimin adı ve soyadı ve sicil numarası, mağdur, müşteki ve sanığın adı ve soyadı, sanığa ait bilgiler, davanın konusu ve kararın sonucu sütunlarını ihtiva eder.
Duruşma günleri defteri
Madde 50 – Mahkemelerin iş durumlarına göre duruşma yapılacak gün ve saatlerin bir sıra dahilinde yazıldığı defterdir.
Duruşma defteri; sıra numarası, esas numarası, duruşma gün ve saati, davacının adı ve soyadı, sanığın adı ve soyadı suçun nev’i, duruşmanın bırakıldığı tarih, karar numarası ve düşünceler sütunlarını ihtiva eder.
Muhabere defteri
Madde 51 – Cumhuriyet başsavcılıklarından, mahkeme veya mercilerden yazılan ve diğer defterlere kaydı gerekmeyen evrak ve yazıların kaydedildiği defterdir.
Bu deftere, ara kararı nedeniyle çeşitli mercilere yazılan müzekkereler ile bunlara verilen cevaplar ve istinabe defterine kayıtlı işlere ait yazışmalar geçirilmez. Bunların zimmet defterine kaydı ile yetinilir.
Muhabere defterindeki kayıtlı yazıya gelen cevap ayrı bir kayıt işlemine tâbi tutulmaz. Sadece defterde aldığı numaranın karşısına geldiği işaret olunur.
Muhabere defteri; sıra numarası, evrakın tarih ve numarası, geliş veya sevk tarihi, evrakın özeti ve düşünceler sütunlarını ihtiva eder.
İstinabe defteri
Madde 52 – Başka yer mahkemelerinden dava ile ilgili olarak gönderilen talimatların alındığı ve gönderildiği tarihleri gösteren defterdir.
İstinabe defteri; sıra numarası, talimatın geldiği tarih, talimatı gönderen mahkeme, tarih ve numarası, istinabe sureti ile ifadesi alınması istenilen mağdur, şikayetçi ve sanığın , tanık ile bilirkişinin adı ve soyadı yapılması istenen işlem, talimatın iade tarihi ve düşünceler sütunlarını ihtiva eder.
Değişik işler defteri
Madde 53 – Yukarıda sayılan defterlere kaydı gerekmeyen elkoyma, arama, tedavi altına alma, müdafii tayini gibi karar ve işlemlerin kaydedildiği defterdir.
Değişik işler defteri; sıra numarası, mağdur, şikâyetçi ve sanığın ad ve soyadı, talebin mahiyeti, evrakın geldiği tarih, kararın özeti, tarihi, merciine gönderildiği tarih ve düşünceler sütunlarını ihtiva eder.
İstinaf defteri
Madde 54 – Mahkemelerden verilen hükümler aleyhine Bölge Adliye Mahkemelerine başvuranların dilekçelerinin kaydedildiği defterdir.
İstinaf defteri; sıra numarası, hükmün esas ve karar numarası, Bölge Adliye Mahkemelerine başvuranın davadaki sıfatı, adı ve soyadı, başvurma tarihi, diğer tarafa tebliğ tarihi, dosyanın Bölge Adliye Mahkemelerine gönderilmesi için Cumhuriyet başsavcılığına verildiği tarih, dosyanın Bölge Adliye Mahkemesinden geldiği tarih ve neticeleri ile düşünceler sütunlarını ihtiva eder.
Temyiz defteri
Madde 55 – Mahkemelerden verilen hükümler aleyhine Yargıtay’a başvuranların dilekçelerinin kaydedildiği defterdir.
Temyiz defteri; sıra numarası, hükmün esas ve karar numarası, Yargıtay’a başvuranın davadaki sıfatı, adı ve soyadı, Yargıtay’a başvurma tarihi diğer tarafa tebliğ tarihi, dosyanın Yargıtay’a gönderilmesi için Cumhuriyet başsavcılığına verildiği, tarih, dosyanın Yargıtay’dan geldiği tarih ve neticeleri ile düşünceler sütunlarını ihtiva eder.
Zimmet defteri
Madde 56 – Zimmet defteri, mahkemelerden Cumhuriyet başsavcılıklarına veya muhtelif mercilere gönderilen evrakın kaydedildiği defterdir.
Zimmet defteri; sıra numarası, evrak numarası, gönderildiği daire, alındığı tarih, evrakı alanın adı ve soyadı ve evrakı alanın imzası sütunlarını ihtiva eder.
İnfaz ile harç ve mahkeme giderleri için ayrı ayrı zimmet defterleri tutulur.

Mahkemelerde Tutulacak Dosyalar ve Kartonlar
Madde 65 – Mahkemelerde aşağıda gösterilen dosya ve kartonların tutulması zorunludur:
a ) İddianamenin değerlendirilmesi kararı kartonu,
b) Dava dosyası,
c) Karar kartonu,
d) Değişik işler kartonu,
e) İş cetvelleri kartonu,
f) Harç ve mahkeme masrafı tahsil müzekkeresi kartonu,
g) Adlî tebligat ve posta gönderilerine dair karton,
h) Teftiş tavsiye kartonu,
i) Dava dağıtım kartonu,
j) Talimat dağıtım kartonu,
k) Muhabere kartonu.

Dosya ve Kartonların Tahsis Amacı ve Kullanılış Şekli
İddianamenin değerlendirilmesi kararı kartonu
Madde 66 – Mahkemece iddianamenin değerlendirilmesi sonucu verilen karar örneklerinin saklandığı kartondur. Bu kartona konulacak karar nüshalarında mahkeme başkanı ve üyeler veya hâkim ve zabıt katibinin imzaları ve mahkeme mührünün bulunması zorunludur.
Dava dosyaları
Madde 67 – Açılan her dava için gününde ayrı bir dosya düzenlenir.
Karar kartonu
Madde 68 – Dava sonunda verilecek kararların birer nüshasının tarih ve numara sırasına göre saklandığı kartondur. Bu kartona konulacak karar nüshalarında mahkeme başkanı ve üyeler veya hakimin ve zabıt katibinin imzalarının ve mahkeme mührünün bulunması zorunludur. Bu kararların sağ üst köşesine ilânın kesinleştiği ve infaz için Cumhuriyet başsavcılığına verildiği tarihler ile Cumhuriyet savcılığı ilâmat numarası yazılır.
Değişik işler kartonu
Madde 69 – Değişik işler kartonu değişik işler defterine kaydolunan işler hakkında verilen kararların tarih ve sıra numarasına göre konulduğu kartondur.
Bu kartona konulacak karar nüshalarının mahkeme başkanı ve üyeler veya hâkim ve zabıt katibi tarafından imzalanması ve mahkeme mührü ile mühürlenmesi zorunludur.
İş cetvelleri kartonu
Madde 70 – Mahkemelerden Bakanlığa gönderilen iş cetvellerinin tarih sırası ile konulup saklandığı kartondur.
Harç ve mahkeme masrafı tahsil müzekkeresi kartonu
Madde 71 – 492 sayılı Harçlar Kanununun 28 ve 130 uncu maddeleri uyarınca düzenlenen müzekkerelerin ilgili mercie gönderildikten sonra örneklerinin saklandığı kartondur. Mahkeme masraflarının tahsili için yazılan müzekkerenin bir örneği de bu kartonda saklıdır.
Adlî tebligat ve posta gönderilerine dair karton
Madde 72 – PTT görevlisi tarafından imza ve mühür ile teslim alınan tebligat ve posta evrakına ait sevk irsaliyelerinin bir nüshası ile ödeme talimatının ve aylık posta gideri cetvelinin bir suretinin saklandığı kartondur.
Yargıtay’a ve Bölge Adliye Mahkemelerine giden dosyalar hakkında ayrı irsaliyeler düzenlenir ve bunlar ayrı kartonlarda muhafaza edilir.
Dava dağıtım kartonu
Madde 73 – Aynı mahkemenin birden fazla dairesi bulunan yerlerde mahkemeye açılan kamu davalarının mahkemeler arasındaki dağılımını gösteren listelerin saklandığı kartondur.
Dağıtım listeleri nöbetçi mahkemelerce düzenlenir ve nöbet sırasında mahkemelere dağıtımı yapılan davalara ait listelerden birer nüsha diğer mahkemelerle Cumhuriyet başsavcılığına teslim edilir. Liste asılları nöbetçi olan mahkemenin dağıtım kartonunda saklanır. Her mahkeme ve Cumhuriyet başsavcılığı bu listeleri tarih sırasına göre dava dağıtım kartonunda saklamak zorundadır.
Talimat dağıtım kartonu
Madde 74 – Aynı mahkemenin birden fazla dairesi bulunan yerlerde mahkemelere başka yer mahkemelerinden gönderilen talimatların, mahkemeler arasındaki dağılımını gösteren listelerin saklandığı kartondur.
73 üncü maddenin ikinci fıkrası hükmü bu maddede uygulanır.
Muhabere kartonu
Madde 75 – Muhabere defterinde kayıtlı yazı ve bunlara verilen cevaplarla ilgili yazışma suretlerinin saklandığı kartondur.

CUMHURİYET SAVCISININ GÖREVLERİ:
1- Adli göreve ilişkin işlem yapmak, duruşmalara katılmak ve kanun yollarına başvurmak
2-Cumhuriyet Başsavcısının verdiği idari ve adli görevleri yerine getirmek
3-Gerektiğinde Cumhuriyet Bassavcısına vekalet etmek
4-Kanunlarla verilen diğer görevleri yerine getirmek

CUMHURİYET BAŞSAVCISININ GÖREVLERİ
1-Cumhuriyet Başsavcılığını temsil etmek
2-Başsavcılığın verimli,uyumlu ve düzenli çalışmasını sağlamak, işbölümü yapmak
3-Gerektiğinde adli göreve ilişkin işlem yapmak , duruşmalara katılmak ve kanun yollarına başvurmak
4-Kanunlarla verilen diğer görevleri yerine getirmek

BAŞSAVCILIĞIN GÖREVLERİ
1-Kamu davası açılmasına yer olup olmadığına dair soruşturma yapmak veya yaptırmak
2-Kanun hükümlerince yargılama faaliyetlerini kamu adına izlemek,bunlara katılmak gerektiğinde kanun yollarına başvurmak
3-Mahkemelerce kesinleşen hükümlerin gerçekleşmesi için işlem yapmak ve izlemek
4-Kanunlarla verilen diğer görevleri yerine getirmek

HAKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU
*Adli ve idari hakim ve savcıları göreve kabul etme,nakletme,atama,disiplin ve terfi işlemlerini yapar
*Kurumun başkanı Adalet Bakanıdır.Adalet Bakanı Müsteşarı kurumun tabii üyesidir.
*HSYK ayrı bir tüzel kişiliğe sahip değildir.
*Cumhur Başkanı,3 asil 3 yedek Yargıtaydan,2 asil 2 yedek Danıştaydan seçer.
*Üyeleri dört yıl için seçilir
*HSYK, Danıştay üyelerinin dörtte üçünü, Yargıtay üyelerinin tamamını seçer.
*HSYK’nın kararları yargı denetiminin dışındadır.
Yazı işleri ilgisine göre Cumhuriyet Başsavcısı , mahkeme başkanı ve hakimlerin denetiminde, yazı işleri müdürünün yönetiminde zabıt katibi, memur ve mübaşirler tarafından yürütülür. İlgisine göre Cumhuriyet Başsavcısı Cumhuriyet Savcısına , Mahkeme başkanı da üyelere yazı işlerinin yürütülmesinin denetlenmesinde görev verebilir. Yazı işleri müdürü ilgisine göre C. Başsavcısı, Mahkeme Başkanı ve hakimlerin onayını alrak yönetimindeki zabıt katipleri arasında işbölümü yapabilir. yazı işlerinin gecikmesinde kalemden sorumlu zabıt katibi ve yazı işleri müdür sorumludur.

YÜKSEK MAHKEMELER
1-ANAYASA MAHKEMESİ:
*11 asil dört yedek üyeden oluşur.
* üyelerini Cumhurbaşkanı seçer.
*Başkanını kendi üyeleri arasından salt çoğunlukla seçer
*Başkan ve vekili dört yıl için seçilir.
GÖREVLERİ
-Milletvekili dokunulmazlıklarının kaldırılmasıyla ilgili itirazlara bakar.
-Kanunların,KHK (kanun hükmündeki kararnamelerin), ve Anayasa değişikliklerinin uygunluk denetimini yapar.
-Anayasa değişikliklerini sadece şekil yönünden denetler.
-Meclis iç tüzüğünü ile ilgili itirazlara bakar.
-Siyasi partilerin mali denetimini yapar.
-Siyasi partilerin kapatılma davasına bakar.
-Uyuşmazlık Mhakemesinin başkanını seçer
-Cumhurbaşkanı,Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ve vekilini, Hakimler ve Savcılar yüksek kurulu başkan ve üyelerini,Sayıştay başkan ve üyelerini görevleri ile ilgili suçlardan dolayı YÜCE DİVAN sıfatıyla yargılar
Meclis başkanı ve millet vekilleri yüce divanda yargılanamaz.
2-YARGITAY:Adliye Mahkemelerince verilen karar ve hükümlerin son inceleme mercii olup ayrıca belli davalara da ilk ve son derece mahkemsi olark bakar, Yargıtay üyeleri, hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu üyelerince seçilir.
3-DANIŞTAY:İdare ve Vergi mahkemelerince verlien karar ve hükümlerin son inceleme mercii olup ayrıca belli davalara ilk ve son derece mahkemesi olarak bakar. Üyelerinin dörtte üçü HSYK , dörtte biri Cumhurbaşkanı tarafından seçilir.
4-ASKERİ YARGITAY:Askeri mahkemelerce verilen karar ve hükümlerin son inceleme merciidir. Üyeleri Cumhurbaşkanı tarafından seçilir.
5-ASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİ: Asker kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlemlerden doğan uyuşmazlıkların yargı denetimini yapar.
6-UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ: Adli, idari ve askeri yargı mercileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözümlemeye yetkilidir. Bu mahkemenin başkanlığını Anayasa Mahkemesinin kendi üyeleri içinden görevlendirdiği üye yapar.
NOT: SAYIŞTAY VE HAKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU 1982 ANAYASASINDA BELİRTİLEN YÜKSEK MAHKEMELERDEN DEĞİLLERDİR . YÜKSEK SEÇİM KURULU’DA YÜKSEK MAHKEMELERDEN SAYILMAMIŞTIR.
SAYIŞTAY: TBMM adına kamu kurum ve kuruluşlarının bütün gelir ve giderlerini inceler ve denetler. SayıştayEın keisn hükümleri ahkkına ilgililer yazılı bildirim tarihinden itibaren 15 gün içinde bir kereye mahsus olmak üzere karar düzeltilmesi isteminde bulunabilirler. SayıştayEın kararlarına karşı idari yargı yoluna bşvurulmaz.
-*Danıştay kararlarıyla Sayıştay kararları çatışınsa Danıştay’ın kararları esas alınır.
-*2005 yılında yapılan Anayasa değişiklikleri ise Sayıştay merkezi yöentim bütçesi kapsamındaki kamu idareleri ile sosyal güvenlik kurumlarının bütün gelir ve giderleri ile mallarını TBMM adına denetler.
-*2005 yılında yapılan Anayasa değişiklikleri ile Mahalli idarelerin hesap ve işlemlerinin denetimi ve kesin hükme bağlanması Sayıştay tarafından yapılır
-*2004 yılında yapılan değişiklikler ile Sayıştay silahlı kuvvetlerin elinde bulunan devlet mallarının denetlemesinin yolu açılmıştır.

YÜKSEK SEÇİM KURULU
Anayasaya göre seçimler yargı organlarının genel yönetimi ve denetimi altında yapılır. Seçimlerin başlamasından bitimine kadar, seçimin düzen içinde yönetimi ve dürüstlüğüyle ilgili bütün işlemleri yapmak, seçim süresince de seçimden sonra seçimle ilgili bütün yolsuzlukları şikayet etme görevi Yüksek Seçim Kurulu’nundur. Yüksek Seçim Kurulu’nun kararları aleyhine başka bir makama başvurulamaz. Yüksek Seçim Kurulu yedi asil ve dört yedek üyeden oluşru. üyelerin 6 sı yargıtay, 5 i Danıştay genel kurullarınca kendi üyeleri arasında üye tamsayılarının salt çoğunluğunun gizli oyuyla seçilir. Yüksek Seçim Kurulu ğyelerinin görev süresi 6 yıldır. süresi biten üyeler yeniden seçilebilir. Yüksek Seçim Kurulu anayasada yasama bölümünd edüzenlenmiştir. Anayasa Mahkemesi , tıpkı sayıştay gibi Yüksek Seçim Kurulu’nu da yüksek mahkeme olarak kabul etmemiştir.
GÖREVLERİ
*İl ve ilçe seçim kurullarının oluşmasını sağlamak
* il seçim kurullarını oluşumuna, işlemlerine ve kaarlarına karşı yapılacak itirazları, oy verme gününden önce ve itiraz konusunun gerektirdiği süratle kesin karara bağlamak
*Adaylığa ait itirazlar hakkında kesin karar vermek.
*İl seçim kurullarınca düzenlenen tutanaklara karşı yapılan itirazları inceleyip kesin kara bağlamak.
*Türkiye’nin gerçeklerinden doğmuş bir düşünce sistemidir. Türk milletinin iradesiyle oluşmuş, tarihi bir gelişmenin ürünüdür. Atatürkçülük, her şeyden önce millete haklarını tanıma ve tanıtmadır; millet egemenliğinin ifadesidir. Atatürkçülük bir kurtuluştur, milletçe bağımsızlığa kavuşmadır.
*Atatürkçülük, çağdaş uygarlık seviyesine ulaşmadır, batılılaşmadır;bir diğer anlamda da modernleşmedir; hür düşünceyi temsil eder, hürriyet ve demokrasi anlayışıdır.
*Atatürkçülük, modern bir toplum hayatı yaşama demektir; laik bir düzen kurma, müspet bilim zihniyetiyle devleti yönetmedir. Bu iki anlamıyla Atatürkçülük, Türk toplumuna uygun sosyal ve siyasal kurumları kurma ve modern toplum olma demektir.
* Atatürkçülük ilkelerini “Temel İlkeler” ve “Bütünleyici İlkeler” olmak üzere iki grupta değerlendirmekteyiz. “Temel İlkeler”: Cumhuriyetçilik, Milliyetçilik, Halkçılık, Devletçilik, Laiklik ve İnkılâpçılıktır. “Bütünleyici İlkeler” ise: Milli Egemenlik, Milli Bağımsızlık, Milli Birlik ve Beraberlik, “Yurtta Sulh, Cihanda Sulh”, Çağdaşlaşma, Bilimsellik ve Akılcılık, insan ve insanlık sevgisidir.

Cumhurbaşkanı olabilmenin şartları nelerdir? Milletvekili olma zorunluluğu var mıdır?

Cumhurbaşkanı, Türkiye Büyük Millet Meclisince kırk yaşını doldurmuş ve yükseköğrenim yapmış kendi üyeleri veya bu niteliklere ve milletvekili seçilme yeterliğine sahip Türk vatandaşları arasından beş yıllık bir süre için seçilir. Cumhurbaşkanlığına Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri dışından aday gösterilebilmesi, Meclis üye tamsayısının en az beşte birinin yazılı önerisiyle mümkündür. Cumhurbaşkanı seçilenin, varsa partisi ile ilişiği kesilir ve Türkiye Büyük Millet Meclisi Üyeliği sona erer. Cumhurbaşkanı, Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu ile ve gizli oyla seçilir. Türkiye Büyük Millet Meclisi toplantı halinde değilse hemen toplantıya çağrılır. Cumhurbaşkanının görev süresinin dolmasından otuz gün önce veya Cumhurbaşkanlığı makamının boşalmasından on gün sonra Cumhurbaşkanlığı seçimine başlanır ve seçime başlama tarihinden itibaren otuz gün içinde sonuçlandırılır. Bu sürenin ilk on günü içinde adayların Meclis Başkanlık Divanına bildirilmesi ve kalan yirmi gün içinde de seçimin tamamlanması gerekir. En az üçer gün ara ile yapılacak oylamaların ilk ikisinde üye tamsayısının üçte iki çoğunluk oyu sağlanamazsa üçüncü oylamaya geçilir, üçüncü oylamada üye tamsayısının salt çoğunluğunu sağlayan aday Cumhurbaşkanı seçilmiş olur. Bu oylamada üye tamsayısının salt çoğunluğu sağlanamadığı takdirde üçüncü oylamada en çok oy almış bulunan iki aday arasında dördüncü oylama yapılır, bu oylamada da üye tamsayısının salt çoğunluğu ile Cumhurbaşkanı seçilemediği takdirde derhal Türkiye Büyük Millet Meclisi seçimleri yenilenir. Seçilen yeni Cumhurbaşkanı göreve başlayıncaya kadar görev süresi dolan Cumhurbaşkanının görevi devam eder. Cumhurbaşkanı Devletin başıdır. Bu sıfatla Türkiye Cumhuriyetini ve Türk Milletinin birliğini temsil eder; Anayasanın uygulanmasını, Devlet organlarının düzenli ve uyumlu çalışmasını gözetir.

Bu amaçlarla Anayasanın ilgili maddelerinde gösterilen şartlara uyarak yapacağı görev ve kullanacağı yetkiler şunlardır:

b) Gerekli gördüğü takdirde, yasama yılının ilk günü Türkiye Büyük Millet Meclisinde açılış konuşmasını yapmak,

e) Kanunları tekrar görüşülmek üzere Türkiye Büyük Millet Meclisine geri göndermek,

f) Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları gerekli gördüğü takdirde halkoyuna sunmak,

g) Kanunların, kanun hükmündeki kararnamelerin, Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün, tümünün veya belirli hükümlerinin Anayasaya şekil veya esas bakımından aykırı oldukları gerekçesi ile Anayasa Mahkemesinde iptal davası açmak,

Gerekli gördüğü hallerde Bakanlar Kuruluna başkanlık etmek veya Bakanlar Kurulunu başkanlığı altında toplantıya çağırmak,

Yabancı devletlere Türk Devletinin temsilcilerini göndermek, Türkiye Cumhuriyetine gönderilecek yabancı devlet temsilcilerini kabul etmek,

Türkiye Büyük Millet Meclisi adına Türk Silahlı Kuvvetlerinin Başkomutanlığını temsil etmek,

Başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu kararıyla sıkıyönetim veya olağanüstü hal ilân etmek ve kanun hükmünde kararname çıkarmak,

Sürekli hastalık, sakatlık ve kocama sebebi ile belirli kişilerin cezalarını hafifletmek veya kaldırmak,

Anayasa Mahkemesi üyelerini, Danıştay üyelerinin dörtte birini, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ve Yargıtay Cumhuriyet Başsavcı vekilini, Askerî Yargıtay üyelerini, Askerî Yüksek İdare Mahkemesi üyelerini, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu üyelerini seçmek.

Cumhurbaşkanı, ayrıca Anayasada ve kanunlarda verilen seçme ve atama görevleri ile diğer görevleri yerine getirir ve yetkileri kullanır.

Sayıştay: Sayıştay, merkezi yönetim bütçesi kapsamındaki kamu idareleri ile sosyal güvenlik kurumlarının bütün gelir ve giderleri ile mallarını Türkiye Büyük Millet Meclisi adına denetlemek ve sorumluların hesap ve işlemlerini kesin hükme bağlamak ve kanunlarla verilen inceleme, denetleme ve hükme bağlama işlerini yapmakla görevlidir. Sayıştayın kesin hükümleri hakkında ilgililer yazılı bildirim tarihinden itibaren on beş gün içinde bir kereye mahsus olmak üzere karar düzeltilmesi isteminde bulunabilirler. Bu kararlar dolayısıyla idarî yargı yoluna başvurulamaz. Vergi, benzeri malî yükümlülükler ve ödevler hakkında Danıştay ile Sayıştay kararları arasındaki uyuşmazlıklarda Danıştay kararları esas alınır. Mahalli idarelerin hesap ve işlemlerinin denetimi ve kesin hükme bağlanması Sayıştay tarafından yapılır. Sayıştayın kuruluşu, işleyişi, denetim usulleri, mensuplarının nitelikleri, atanmaları, ödev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri ve diğer özlük işleri, Başkan ve üyelerinin teminatı kanunla düzenlenir.

Yargıtay: Yargıtay, adliye mahkemelerince verilen ve kanunun başka bir adlî yargı merciine bırakmadığı karar ve hükümlerin son inceleme merciidir. Kanunla gösterilen belli davalara da ilk ve son derece mahkemesi olarak bakar. Yargıtay üyeleri, birinci sınıfa ayrılmış adlî yargı hâkim ve Cumhuriyet savcıları ile bu meslekten sayılanlar arasından Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca üye tamsayısının salt çoğunluğu ile ve gizli oyla seçilir. Yargıtay Birinci Başkanı, birinci başkanvekilleri ve daire başkanları kendi üyeleri arasından Yargıtay Genel Kurulunca üye tamsayısının salt çoğunluğu ve gizli oyla dört yıl için seçilirler; süresi bitenler yeniden seçilebilirler. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ve Cumhuriyet Başsavcı vekili, Yargıtay Genel Kurulunun kendi üyeleri arasından gizli oyla belirleyeceği beşer aday arasından Cumhurbaşkanı tarafından dört yıl için seçilirler. Süresi bitenler yeniden seçilebilirler. Yargıtayın kuruluşu, işleyişi, Başkan, başkanvekilleri, daire başkanları ve üyeleri ile Cumhuriyet Başsavcısı ve Cumhuriyet Başsavcı vekilinin nitelikleri ve seçim usulleri, mahkemelerin bağımsızlığı ve hâkimlik teminatı esaslarına göre kanunla düzenlenir.

Danıştay: Danıştay, idarî mahkemelerce verilen ve kanunun başka bir idarî yargı merciine bırakmadığı karar ve hükümlerin son inceleme merciidir. Kanunla gösterilen belli davalara da ilk ve son derece mahkemesi olarak bakar. Danıştay, davaları görmek, Başbakan ve Bakanlar Kurulunca gönderilen kanun tasarıları, kamu hizmetleri ile ilgili imtiyaz şartlaşma ve sözleşmeleri hakkında iki ay içinde düşüncesini bildirmek, tüzük tasarılarını incelemek, idarî uyuşmazlıkları çözmek ve kanunla gösterilen diğer işleri yapmakla görevlidir. Danıştay üyelerinin dörtte üçü, birinci sınıf idarî yargı hâkim ve savcıları ile bu meslekten sayılanlar arasından Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu; dörtte biri, nitelikleri kanunda belirtilen görevliler arasından Cumhurbaşkanı; tarafından seçilir. Danıştay Başkanı, Başsavcı, başkanvekilleri ve daire başkanları, kendi üyeleri arasından Danıştay Genel Kurulunca üye tamsayısının salt çoğunluğu ve gizli oyla dört yıl için seçilirler. Süresi bitenler yeniden seçilebilirler. Danıştayın, kuruluşu, işleyişi, Başkan, Başsavcı, başkanvekilleri, daire başkanları ile üyelerinin nitelikleri ve seçim usulleri, idarî yargının özelliği, mahkemelerin bağımsızlığı ve hâkimlik teminatı esaslarına göre kanunla düzenlenir.

Yasama yetkisi: Yasama yetkisi Türk Milleti adına Türkiye Büyük Millet Meclisinindir. Bu yetki devredilemez.

Yürütme yetkisi ve görevi: Yürütme yetkisi ve görevi, Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulu tarafından, Anayasaya ve kanunlara uygun olarak kullanılır ve yerine getirilir.

Yargı yetkisi: Yargı yetkisi, Türk Milleti adına bağımsız mahkemelerce kullanılır.

KURTULUŞ SAVAŞI HAZIRLIK DÖNEMİ
-Mustafa Kemal in samsuna çıkması:Samsun raporunda; Bölgedeki olayların Rum çeteler tarafından çıkarıldığını İngilizlerin Samsun u haksız yere işgal ettiğini açıklamıştır.
HAVZA GENELGESİ(28 mAYIS 1919):mONDROS A KARŞI ÇIKILMIŞTIR.
Ulusal bilinç uyundurulmaya çalışılmıştır.
AMASYA GENELGESİ (22 Haziran 1919): Asıl amaç ulusal bağımsızlığı gerçekleştirmek olmasına karşın ulusal egemenlik anlayışını da içermektedir. ileride nasıl bir yönetim kurulacağının ifucudur.
ULUSUN BAĞIMSIZLIĞINI, YİNE ULUSUN AZİM VE KARARI KURTARACAKTIR.
Mondros Ateşkesine açık bir şekilde karşı çıkılmıştır.
Amasya Genelgesinden sonra 7-8 Temmuz gecesi, Mustafa Kemal görevden alındı, Mustafa Kemal de görevinden istifa etti.
ERZURUM KONGRESİ (28 TEMMUZ -7 AĞUSTOS 1919)
Temsil kurulu seçilmiştir. EN SONUMUT SONUCUDUR.
Mustafa Kemal kurtuluş Savaşında lider durumuna getirmiştir.
Meclisi Mebusanın toplanması istenmiştirn. Mustafa Kemal in sivil olarak katıldığı ilk kongredir. iki üye istifa ederek yerlerine Mustafa Kemal seçilmiştir.
TEMSİL HEYETİ: İLK defa Erzurum Kongresinde ortaya çıkmış, Sivas Kongresinde üye sayısı arttırılmıştır. TBMM açılıncaya kadar Kurtuluş Savaşını yürütmüştür. Başkanı MUSTAFA KEMAL DİR.
SİVAS KONGRESİ (4-11 EYLÜL 1919)
Erzurum Kongresi kararlarını temel olarak genişletmiştir.
Kongrenin açılmasında başkanlık ve Manda sorunu yaşamnmıştır.
Anadolu draki tüm ulusal güçler birleştirilmiştir.
Sivas Kongresinin en önemli sonuçlarından biri Damat Ferit hükümetinin istifa ettirilmesidir. Anadolu hareketinin İstanbul hükümetine karşı kazandığı ilk siyasi başarıdır.
AMASYA GÖRÜŞMELERİ (20-22 EKİM 1919)
İstanbul hükümeti, Temsil Kurulunu resmen tanımış oluyordu.
İstanbul hükümeti ve Temsil Kurulu ilk kez birlikte hareket etmişlerdir.
İkisi gizli beş protokol yapılmıştır. ancak İstanbul hükümeti seçimlerin yapılması dışında alınan kararlara uymamıştır.
-Mustafa Kemal in Ankara yı merkez seçmesi
-Son Osmanlı Mebusan Meclisinin Açılması (12 OCAK 1920)
MİSAK-I MİLLİ (ULUSAL ANT) (28 OCAK 1920)
(İSTANBUL İTİLAF DEVLETLERİ TARAFINDANRESMEN İŞGAL EDİLMİŞTİR)
(ANKARA DA TBMM AÇILMASINA NEDEN OLMUŞTUR)
-Türk yurdunun sınırları çizilmiştir.
-Kurtuluş Savaşının programı oluşmuştur.
-Sorunlara, barışçı çözüm önermiştir.
-meclis kararlarıdır. Tam bağımsızlık istenmiştir.
-Padişah onallamamıştır.
-Dünyadaki ülkelerin meclislerini duyurulması kararlaştırılmıştır.
TBMM NİN AÇILMASI (23 NİSAN 1920 )
Meclisi Mebusanın kapatılması üzerine ortaya çıkan parlamento boşluğunu doldurmak
-Ulusal bağımsızlık ve egemenliği sağlamaktır.
ALINAN İLK KARARLAR (24 NİSAN 1920)
-padişahtan bağımsız olması amaçlandı.
-Osmanlı Saltanatının yok sayılması na karar verildi.
- TBMM yasama ve yürütme yetkilerini kendinde topladı
(amaç savaş koşullarında alınacak kararların hızlandırılmasıdır. )
-Meclis Hükümeti sistemi kabul edilmiş oluyordu.
1921 ANAYASASI İLE HUKUKİ GERÇERLİLİK DE KAZANACAKTIR.
-Temsil Kurulunun görevini sona erdirmiştir.
-Hıyanet-i Vataniye Yasası çıkarıldı.
-Kurtuluş tekirdağ-yozgat
23 Mart 2009 10:41 Düzenle Sil
-Kurtuluş Savaşını yürütmüş üyeleri istiklal mahkemelerinde görev almış 23 NİSAN 1920 – 1 NİSAN 1923 tarihleri arasında görev yapmış ve saltanatı kaldırmıştır.
1.TBMM nin İlk Kanunları
—TBMM, mille mücadeleye kaynak sağlamak için küçükbaş (ağnam) hayvanlardan alınan vergiyi artırmıştır. Bunun yanında Hıyaneti Vataniye kanununu çıkarılarak otoritesi güçlendirilmiştir. Kanunu gevrekçesi asker kaçaklarının artmaksı ve ayaklanmaların çıkmasıdır.
Firariler hakkında kunun çıkarılarak askerden kaçanları yargılamak üzere istiklal Mahkemeleri kurulmuştur.
SEVR BARIŞ ANTLAŞMASI (10 Ağustos 1920)
-Osmanlı Parlamentosunda onaylanmadığından hukuken geçersizdir.
- Kurtuluş Savaşı kazanıldığı için uygulanmamıştır.
-TBMM antlaşmayı tanımadığı gibi imzalayanları da vatan haini ilan etmiştir.
-Antlaşmanın amaıcı Türk ulusuna son vermekti. Bu durum ise Türk ulusunun bağımsızlık mücadelesini hızlandıracaktır.
(BATILI DEVLETLERİN OSMANLI Devletini nasıl paylaşacakları tartışmasının uzaması diğer antlaşmalara göre daha geç imzalanmasına neden olmuştur.)

MUHAREBELER DÖNEMİ
DOĞU CEPHESİ
GÜNEY CEPHESİ
BATI CEPHESİ
DOĞU CEPHESİ:
-TBMM NİN AÇTIĞI İLK CEPHEDİR.
-eRMENİ VE gÜRCÜLER 1. Dünya savaşı bunulımından yararlanarak;Kars, Ardahan ve Batum u işgal etmişlerdi.
(Türk ordusunun başarısı ile GÜMRÜ BARIŞI YAPILMIŞTIR..”ERMENİLERLE”)
_Kars ve çevresi Türklere geri verildi.
-Ermenistan Misak ı Milliyi tanıdı.
-TBMM Yİ tanıyan ve Sevr den vazgeçen ilk devlet Ermenistan dır
-TBMM nin imzaladığı ilk anlaşmadır.
(TBMM NİN ULUSLARARASI ALANDA İLK BAŞARISIDIR)
GÜNEY CEPHESİ:(FRANSA İLE ANKARA ANTLAŞMASI 20 EKİM 1921 İLE SONA ERMİŞ VE GÜNEY SINIRI ÇİZİLMİŞTİR.
BATI CEPHESİ: TBMM nin kurduğu düzenli ordu savaşmıştır.
yunanlılara karşı açılmıştır
En büyük maharebeler burda verilmiştir. bu muharebeler 1. ve 2. inönü savaşları, kütahya, eskişehir savaşları, Sakarya Meydan Savaşı ve Büyük Taarruz dur..
1. İNÖNÜ SAVAŞI (6-10 OCAK 1921 )
SAVAŞI TBMM ordusu kazanmıştır
-yeni kuruluna düzenli ordunun ilk başarısıdır.
-Halkın TBMM ye olan güveni artmıştır.
- Savaş sonrasi ilk Anayasa kabul edildi. (20 ocak 1921)
-iSTİKLAL marşı kabul edildi.
-İtilaf devletleri LONDRO KONFERANSINI TOPLADI
LONDRA KONFERANSI (21 Şubat -12 Mart 1921)
amaç; servi değiştirip TBMM ye kabul ettirmektir
-TBMM İSE mİSAK I mİLLİ Yİ DÜNYA KAMU OYUNA KABUL ETTİRMEK İÇİN KATILDI.
-iTİLAF DEVLETLERİ tbmm yi ilk kez resmen tanımış oldular.
MOSKOVA ANTLAŞMASI(16 Mart 1921)
-Sovyet Rusya ile imzalandı.
-Her iki devlet eski anlaşmaları geçersiz saydı
BÖYLECE SOVYET RUSYA KAPİTÜLASYON HAKKINDAN İLK VAZGEÇEN DEVLET OLDU.
-Misak ı Milli yi ilk tanıyan büyük devlet oldu.
-Batum ilk taviz verildi
-doğu sınırı güvence altına alındı.
2. İNÖNÜ SAVAŞI 822-31 MART 1921 )
Yunanlıların 1. inönü mağlubiyetinin izlerini silmek istemesi
ESKİŞEHİR KÜTAHYA SAVAŞLARI (10 -24 TEMMUZ 1921)
_TBMM ordusu sakarya nehrinin doğusuna çekildi.
-Mustafa Kemal Başkomutanlığa g2etirildi
- Tekalif i Milliye Yasası çıkarıldı.
Başkomutanlık Kanunu:Mustafa kemal in ordunun başına geniş yetkilerle geçmesi olarak belirlenmiştir.
TEKALİF İ MİLLİYE EMİRLERİ
-SAKARYA SAVAŞI ( 23 AĞUSTOS-12EYLÜL 1921)
-Yunanlıların son saldırı savaşı oldu.
-mUSTAFA K. E gazilik ve Mareşallik rütbesi verildi.
-Kars antlaşması imzalandı.
-Ankara Antlaşması imzalandı
-Türklerin geri çekilişi sona erdi.
KARS ANTLAŞMASI
-Sakarya savaşxından sonra imzalanmıştır
-TBMM İLE sovyet Rusya, denetimi altındoa
-Dostluk antlaşmasıdır
-Doğu sınırı kesinleşmiştir
ANKARA ANTLAŞMASI ( 20 Ekim 1921)
“TBMM Yİ TANIYAN İLK İTİLAF DEVLETİ fRANSA OLMUŞTUR”

ATATÜRK’ÜN KENDİ İFADESİYLE İLKELERİNİN TANIMI
I.TEMEL İLKELER
1-Cumhuriyetçilik
-Türk milletinin karakter ve adetlerine en uygun olan idare, Cumhuriyet idaresidir.(1924)
-Cumhuriyet rejimi demek, demokrasi sistemiyle devlet şekli demektir. (1933)
-Cumhuriyet, yüksek ahlaki değer ve niteliklere dayanan bir idaredir. Cumhuriyet fazilettir… (1925)
-Bugünkü hükümetimiz, devlet teşkilatımız doğrudan doğruya milletin kendi kendine, kendiliğinden yaptığı bir devlet ve hükümet teşkilatıdır ki, onun adı cumhuriyet’tir. Artık hükümet ile millet arasında geçmişteki ayrılık kalmamıştır. Hükümet millet ve millet hükümettir. (1925)
2-Milliyetçilik:
-Türkiye Cumhuriyeti’ni kuran Türk halkına Türk Milleti denir. (1930)
-Diyarbakırlı, Vanlı, Erzurumlu, Trakyalı, hep bir soyun evlatları ve aynı cevherin damarlarıdır. (1923)
-Biz doğrudan doğruya milliyetperveriz ve Türk milliyetçisiyiz. Cumhuriyetimizin dayanağı Türk toplumudur. Bu toplumun fertleri ne kadar Türk kültürüyle dolu olursa, o topluma dayanan Cumhuriyet de o kadar kuvvetli olur. (1923)
3-Halkçılık:
-İç siyasetimizde ilkemiz olan halkçılık, yani milletin bizzat kendi geleceğine sahip olması esası Anayasamızla tespit edilmiştir. (1921)
-Halkçılık, toplum düzenini çalışmaya, hukuka dayandırmak isteyen bir toplum sistemidir. (1921)
-Türkiye Cumhuriyeti halkını ayrı ayrı sınıflardan oluşmuş değil, fakat kişisel ve sosyal hayat için işbölümü itibariyle çeşitli mesleklere ayrılmış bir toplum olarak görmek esas prensiplerimizdendir. (1923)
4-Devletçilik:
-Devletçiliğin bizce anlamı şudur: kişilerin özel teşebbüslerini ve şahsi faaliyetlerini esas tutmak, fakat büyük bir milletin ve geniş bir memleketin ihtiyaçlarını ve çok şeylerin yapılmadığını göz önünde tutarak, memleket ekonomisini devletin eline almak. (1936)
-Prensip olarak, devlet ferdin yerine geçmemelidir. Fakat ferdin gelişmesi için genel şartları göz önünde bulundurmalıdır. (1930)
-Kesin zaruret olmadıkça, piyasalara karışılmaz; bununla beraber, hiçbir piyasa da başıboş değildir. (1937)
5-Laiklik:
-Laiklik, yalnız din ve dünya işlerinin ayrılması demek değildir. Bütün yurttaşların vicdan, ibadet ve din hürriyeti de demektir. (1930)
-Laiklik, asla dinsizlik olmadığı gibi, sahte dindarlık ve büyücülükle mücadele kapısını açtığı için, gerçek dindarlığın gelişmesi imkânını temin etmiştir. (1930)
-Din bir vicdan meselesidir. Herkes vicdanının emrine uymakta serbesttir. Biz dine saygı gösteririz. Düşünüşe ve düşünceye karşı değiliz. Biz sadece din işlerini, millet ve devlet işleriyle karıştırmamaya çalışıyor, kasıt ve fiile dayanan tutucu hareketlerden sakınıyoruz. (1926)
6-İnkılâpçılık:
-Yaptığımız ve yapmakta olduğumuz inkılâpların gayesi Türkiye Cumhuriyeti halkını tamamen çağdaş ve bütün anlam ve görüşleriyle medeni bir toplum haline ulaştırmaktır. (1925)
-Biz büyük bir inkılâp yaptık. Memleketi bir çağdan alıp yeni bir çağa götürdük. (1925)
II- BÜTÜNLEYİCİ İLKELER
1-Milli Egemenlik:
- Yeni Türkiye devletinin yapısının ruhu milli egemenliktir; milletin kayıtsız şartsız egemenliğidir. Toplumda en yüksek hürriyetin, en yüksek eşitliğin ve adaletin sağlanması, istikrarı ve korunması ancak ve ancak tam ve kesin anlamıyla milli egemenliği sağlamış bulunmasıyla devamlılık kazanır. Bundan dolayı hürriyetin de, eşitliğin de, adaletin de dayanak noktası milli egemenliktir. (1923)
2-Milli Bağımsızlık:
-Tam bağımsızlık denildiği zaman, elbette siyasi, mali, iktisadi, adli, askeri, kültürel ve benzeri her hususta tam bağımsızlık ve tam serbestlik demektir. Bu saydıklarımın herhangi birinde bağımsızlıktan mahrumiyet, millet ve memleketin gerçek anlamıyla bütün bağımsızlığından mahrumiyeti demektir. (1921)
-Türkiye devletinin bağımsızlığı mukaddestir. O ebediyen sağlanmış ve korunmuş olmalıdır. (1923)
3-Milli Birlik ve Beraberlik:
- Millet ve biz yok, birlik halinde millet var. Biz ve millet ayrı ayrı şeyler değiliz. (1919)
Biz milli varlığın temelini, milli şuurda ve milli birlikte görmekteyiz. (1936)
Toplu bir milleti istila etmek, daima dağınık bir milleti istila etmek gibi kolay değildir. (1919)
4-Yurtta Sulh (Barış), Cihanda Sulh:
-Yurtta sulh, cihanda sulh için çalışıyoruz. (1931)
-Türkiye Cumhuriyeti’nin en esaslı prensiplerinden biri olan yurtta sulh, cihanda sulh gayesi, insaniyetin ve medeniyetin refah ve telakisinde en esaslı amil olsa gerekir. (1919)
-Sulh milletleri refah ve saadete eriştiren en iyi yoldur. (1938)
5-Çağdaşlaşma:
-Milletimizi en kısa yoldan medeniyetin nimetlerine kavuşturmaya, mesut ve müreffeh kılmaya çalışacağız ve bunu yapmaya mecburuz. (1925)
-Biz batı medeniyetini bir taklitçilik yapalım diye almıyoruz. Onda iyi olarak gördüklerimizi, kendi bünyemize uygun bulduğumuz için, dünya medeniyet seviyesi içinde benimsiyoruz. (1926)
6-Bilimsellik ve Akılcılık:
a) Bilimsellik: Dünyada her şey için, medeniyet için, hayat için, başarı için en gerçek yol gösterici bilimdir, fendir. (1924)
Türk milletinin yürümekte olduğu ilerleme ve medeniyet yolunda, elinde ve kafasında tuttuğu meşale, müspet bilimdir. (1933)
b) Akılcılık: Bizim, alık, mantık, zekâyla hareket etmek en belirgin özelliğimizdir. (1925)
Bu dünyada her şey insan kafasından çıkar. (1926)
7-İnsan ve İnsanlık Sevgisi:
-İnsanları mesut edeceğim diye onları birbirine boğazlatmak insanlıktan uzak ve son derece üzülünecek bir sistemdir. İnsanları mesut edecek yegâne vasıta, onları birbirlerine yaklaştırarak, onlara birbirlerini sevdirerek, karşılıklı maddi ve manevi ihtiyaçlarını temine yarayan hareket ve enerjidir. (1931)
-Biz kimsenin düşmanı değiliz. Yalnız insanlığın düşmanı olanların düşmanıyız. (1936)

ATATÜRK İNKILAPLARI (DEVRİMLERİ)
I-Siyasi alanda yapılan inkılâplar:
1- Saltanatın Kaldırılması (1 Kasım 1922)
2- Cumhuriyet’in ilanı (29 Ekim 1923)
3- Halifeliğin Kaldırılması (3 Mart 1924)
II-Toplumsal yaşayışın düzenlenmesi:
1- Şapka İktisası (giyilmesi) Hakkında Kanun (25 Kasım 1925)
2- Tekke ve Zaviyelerle Türbelerin Seddine (kapatılmasına) ve Türbedarlıklar ile Birtakım Unvanların Men ve İlgasına Dair Kanun (30 Kasım 1925)
3- Beynelmilel Saat ve Takvim Hakkındaki Kanunların Kabulü (26 Aralık 1925). Kabul edilen bu kanunlarla Hicri ve Rumi Takvim uygulaması kaldırılarak yerine Miladi Takvim, alaturka saat yerine de milletlerarası saat sistemi uygulaması benimsenmiştir.
4- Ölçüler Kanunu (1 Nisan 1931). Bu kanunla ölçü birimi olarak medeni milletlerin kullandıkları metre, kilogram ve litre kabul edilmiştir.
5- Lakap ve Unvanların Kaldırıldığına Dair Kanun (26 Kasım 1934)
6- Bazı Kisvelerin Giyilemeyeceğine Dair Kanun (3 Aralık 1934). Bu kanunla din adamlarının, hangi dine mensup olurlarsa olsunlar, mabet ve ayinler dışında ruhani kisve (giysi) taşımaları yasaklanmıştır.
7- Soyadı Kanunu (21 Haziren 1934)
8- Kemal Öz Adlı Cumhur reisimize Atatürk Soyadı Verilmesi Hakkında Kanun (24 Kasım 1934)
9- Kadınların medeni ve siyasi haklara kavuşması:
a- Medeni Kanun’la sağlanan haklar
b- Belediye seçimlerinde kadınlara seçme ve seçilme hakkı tanıyan kanunun kabulü (3 Nisan 1930)
c- Anayasa’da yapılan değişiklerle kadınlara milletvekili seçme ve seçilme hakkının tanınması (5 Aralık 1934)
III- Hukuk alanında yapılan inkılâplar:
1- Şeriye Mahkemelerinin kaldırılması ve Yeni Mahkemeler Teşkilatının Kurulması Kanunu (8 Nisan 1934)
2- Türk Medeni Kanunu (17 Şubat 1926)
Dini hukuk sisteminden ayrılarak laik çağdaş hukuk sisteminin uygulanmasına başlanmıştır.
IV-Eğitim ve Kültür alanında yapılan inkılâplar:
1- Tevhid-i Tedrisat Kanunu (3 Mart 1924). Bu kanunla Türkiye dahilindeki bütün bilim ve öğretim kurumları Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlanmıştır.
2- Yeni Türk Harflerinin Kabul ve Tatbiki Hakkında Kanun (1 Kasım 1928)
3- Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti’nin Kuruluşu (12 Nisan 1931). Cemiyet daha sonra Türk Tarih Kurumu adını almıştır (3 Ekim 1935). Kültür alanında yeni bir tarih görünüşünü ifade eden kurumun kuruluşuyla ümmet tarihi anlayışından millet tarihi anlayışına geçilmiştir.
4- Türk Dili Tetkik Cemiyeti’nin kuruluşu (12 Temmuz 1932). Cemiyet daha sonra Türk Dil Kurumu adını almıştır (24 Ağustos 1936). Kurumun amacı, Türk dilinin öz güzelliğini ve zenginliğini meydana çıkarmak, onu dünya dilleri arasında değerine yaraşır yüksekliğe eriştirmektir.
5- İstanbul Darülfünunu’nun kapatılmasına Milli Eğitim Bakanlığı’nca yeni bir üniversite kurulmasına dair kanun (31 Mayıs 1933). İstanbul Üniversitesi 18 Kasım 1933 günü öğretime açılmıştır

Ülkemizin sınırları itibariyle sekiz komşu ülkesi bulunmaktadır. 8333 kmlik sahil uzunluğuna sahip olan ülkemizde komşu ülke olarak en uzun sınırımız Suriye, en kısa sınırımız ise Nahcivan iledir.

turkiyenin komsulari Türkiyenin Komşuları Hangileridir? Türkiyenin Komşu Ülkeleri

Gürcistan: Türkiye ile ekonomik ilişkiler içinde de bulunan Gürcistan, Türkiye’den hem ithalat yapmakta hem de ihracat yapmaktadır. Başkenti Tiflis’tir.

Ermenistan: SSCB’ye bağlı iken bu birliğin 1991 yılında dağılmasıyla bağımsızlığını kazanan Ermenistan’ın başkenti Erivan’dır. Azerbaycan’a ait bir bölge olarak kabul edilmiş olan Dağlık Karabağ bölgesinin %20′sini işgal etmesinden dolayı Türkiye, bu ülke ile sınırlarını kapatmıştır.

Nahcivan: iç işlerinde özerk, dış işlerinde ise Azerbaycan’a bağlı bir bölge olan ülkenin başkenti de Nahcıvan’dır

İran: Türkiye’nin komşuları arasında, yüzölçümü Türkiye’den büyük olan tek ülke olan İran’ın başkenti Tahran.

Irak: petrol zenginliği ve tarıma elverişliliği nedeniyle oldukça jeopolitik bir öneme sahip olan Irak, İran’dan sonra yüzölçümü en geniş ülkedir. Başkenti ise Bağdat’tır.

COĞRAFYA
İç Anadolu Bölgesi:
Dağları: Karacadağ, Melendiz, Hasandağı, Erciyes, Tahtalı, Tecer, Yıldız, Ak Dağları, Sundiken ve Sivrihisar Dağları
Platoları: Haymana, Cihanbeyli, Obruk
Gölleri: Tuz, Eber, Akşehir, Çavuşçu, Seyfe, Sultan sazlığı, Tuzla ve Acıgöl
Akarsuları: Kızılırmak, Delice Çayı, Çekerek Suyu, Ankara Çayı, Porsuk Çayı
Tarım Ürünleri: buğday, arpa, yulaf, şeker pancarı, baklagiller, patates, elma
Yeraltı Zenginlikleri: florid , krom, linyit, bakır, çinko, kurşun, manganez, jips, mika, lületaşı
Karadeniz Bölgesi:
Dağları: Ilgaz, Canik, Bolu, Köroğlu, Yalnızçam, Çimen, Mescit, Küre, Bolu ve Doğu Karadeniz Dağları
Ovaları: Çarşamba, Bafra
Gölleri: Tortum, Abant Yedi Göller, Borabay, Sera
Tarım Ürünleri: Fındık, çay, mısır, tütün, şeker pancarı, keten, kenevir, fasulye, pirinç, buğday, çeltik
Yeraltı Zenginlikleri: bakır, maden kömürü, linyit
Marmara Bölgesi:
Dağları: Yıldız, Koru, Biga, Kaz, Kapı, Işıklar, Uludağ
Tarım Ürünleri: ayçiçeği, buğday, tütün, şeker pancarı, pamuk, mısır, fındık, zeytin, pirinç patates,
Yeraltı Zenginlikleri:
Önemli Tarihi Yerleri: Dolmabahçe Sarayı, Topkapı Sarayı, Resim ve Heykel Müzesi, Güzel Sanatlar Galerisi, Deniz Müzesi, Askeri Müze, Ayasofya, Yerebatan Sarayı, Su kemerleri, Anadolu ve Rumeli Hisarları, Galata Kulesi, Sultanahmet Camii, Süleymaniye Camii, Boğaziçi ve Fatih Sultan Mehmet Köprüleri
Doğu Anadolu Bölgesi:
Dağları: Mercan, Nemrut, Süphan, Buzul, Ağrı, Aladağ, Tendürek
Ovaları: Yüksekova
Gölleri: Van gölü,
Akarsuları: Fırat, Dicle, Aras, Büyük Zap, Kura Ceyhan
Tarım Ürünleri: buğday, arpa, yulaf, baklagiller, şeker pancarı, tütün, pamuk çeşitleri,
Yeraltı Zenginlikleri: demir, bakır, kurşun, çinko, gümüş, krom, linyit
Ege Bölgesi:
Dağları: Aydın Dağları, Bozdağlar, Dumlu Dağı, Yunt Dağı, Madra Dağı, Kaz Dağı, Eğrigöz Dağı, Türkmen Dağı, Şaphane Dağı, Sandıklı Dağları
Ovaları: Büyük ve Küçük Menderes Ovaları, Gediz Ovası ve Bakırçay Ovası
Körfezleri: Edremit, Çandarlı, İzmir, Kuşadası, Güllük, Gökova
Akarsuları: Büyük ve Küçük Menderes, Bakırçay, Simav (Susurluk), Gediz, Porsuk
Barajları: Adıgüzel, Kemer, Gediz, Demirköprü
Tarım Ürünleri: Çekirdeksiz üzüm, turunçgil, mısır, incir, zeytin, haşhaş, şeker pancarı ve buğday
Yeraltı Zenginlikleri: Linyit, zımpara taşı, cıva, demir, krom
Akdeniz Bölgesi:
Dağları: Toros Dağları, Amanos Dağları (Nur Dağları), Tahtalı Dağları, Bey Dağları, Akdağlar, Çiçekbaba Dağları, Sultan Dağları, Geyik Dağları, Bolkar Dağları, Binboğa Dağları
Ovaları: Çukurova, Silifke, Antalya, Finike, Fethiye, Köyceğiz, Amik(Hatay), Sağlık(Türkoğlu- Kahramanmaraş), Acıpayam(Denizli), Isparta ve Burdur Ovları, Elmalı, Kestel, Korkuteli
Gölleri: Beyşehir, Eğirdir, Burdur, Acıgöl, Kestel, Avlan, Suğla, Salda ve Söğüt
Akarsuları: Dalaman, Kocaçay(Eşen Çayı), Derme, Alakır, Aksu, Köprü ve Manavgat Çayları, Göksu Nehri, Tarsus Çayı, Seyhan, Ceyhan ve Asi Nehirleri
Geçitleri: Belen ( İskenderun – Antakya), Gülek ( Adana – Ulukışla – Ankara), Sertavul ( Silifke – Karaman) ve Çubuk ( Antalya – Göller yöresi)
Tarım Ürünleri: buğday, pamuk, zeytin, turunçgil, mısır, yer fıstığı, susam, anason, baklagiller, gül, şeker pancarı, haşhaş, soya fasulyesi, üzüm, elma, erik, muz, çilek
Yeraltı Zenginlikleri: Krom, boksit, demir, linyit,
Güneydoğu Anadolu Bölgesi:
Dağları:
Ovaları: Altınbaşak, Suruç, Gaziantep, Barak, Adıyaman, Şanlı Urfa, Harran, Ceylanpınar
Gölleri: Azaplı, İnekli, Gölbaşı
Barajları: Devegeçidi, Dicle, Batman
Tarım Ürünleri: tahıl, baklagil, pamuk, susam, ayçiçeği, Antep fıstığı, buğday, kırımızı mercimek, nohut, tütün, üzüm, zeytin
Yeraltı Zenginlikleri: Fosfat, petrol, çimento

İhlal eden siteler ve yöneticileri hakkında Ankara C. Başsavcılığında yasal takip başlatılmaktadır.